Teknoloji şirketlerinden art arda küçülme kararları geliyor. İşten çıkarılanların sayısı on binlerle ölçülür durumda. Uzmanlar sebep olarak pandemi dönemine ve değişen makroekonomik ortama işaret ediyor. Peki, bu küçülmeler sektörü nasıl etkiler?
Pandemi, teknoloji kullanımını ve yeni teknolojilerin yayılımını hızlandırdı. Teknoloji şirketleri de bu dönemde, “pandemi döneminde işe alım çılgınlığı yaşandı” yorumlarına sebep olacak şekilde hızlı bir büyüme yaşadı. Fakat büyüme uzun sürmedi ve insanların pandemi öncesi alışkanlıklarına dönmesi, yüksek enflasyon gibi sebeplerle bir süredir büyük çaplı işten çıkarmalar yapılıyor.
Teknoloji sektöründeki işten çıkarmaları takip eden layoffs.fyi verilerine göre, 2022’de binden fazla teknoloji şirketi 150 binden fazla çalışanı işten çıkardı. 2023 yılında işten çıkarılanların sayısı 50 bini aşmış durumda.
Uzmanlar teknoloji sektörünün bir büyüme döneminden çıktığına işaret ediyor. Endüstri gözlemcisi Scott Kesler BBC’ye verdiği bir röportajda, sanal gerçeklik, sürücüsüz arabalar gibi kısa vadede karşılık vermeyebilecek teknolojilere yapılan büyük harcamalara daha az tolerans gösterildiğini aktarıyor.
Küçülmelerin ne kadar süreceği bilinmiyor
Teknoloji sektöründeki küçülmeler akıllara 2000’li yıllarda, ABD’de yaşanan “dot-com balonu”nu getirdi. Bu dönemde yeni gelişen bilgisayar ve internet teknolojilerine yapılan yatırımların dönüşü alınamamış, yatırımcıların geri çekilmesiyle teknoloji şirketleri borsada büyük değer kaybetmişti. Bu dönemin ardından birçok şirket varlığını sürdüremedi.
Peki, bugünkü küçülme dalgasının sonuçları neler olur ve uzun sürmesi bekleniyor mu?
Geometri Melek Girişim Sermayesi Yatırım Fonu Kurucusu Melih Efeoğlu, “Herkes bu sorunun cevabını arıyor aslında ve kimse de bilmiyor. Sadece öngörüler mevcut.” diyor.
Teknoloji sektörü küçülmeye gitse de sektörün etkisi sürüyor. Şirketler yeni teknolojiler geliştiriyor ve ekonomi için hala hayati önem taşıyor.
(1).jpg)
Teknoloji şirketleri neden küçülmeye gidiyor?
Teknoloji devlerinin bugünkü küçülme sebepleri arasında gösterilen birçok husus var. FED’in sert faiz artışları, global enflasyon, enerji krizi, çevrimiçi reklam gelirlerinin azalması, pandemi ve sonrasında değişen sosyal ve ekonomik ortam…
Efeoğlu, pandemi dönemindeki sermaye artışına dikkati çekiyor. Pandemi döneminde birçok ülkenin vatandaşlara yüksek miktarda sermaye sağladığını söyleyen Efeoğlu, vatandaşların da bu sermayenin bir kısmını borsada ya da kripto paralarda değerlendirdiğini aktarıyor.
“Bu sermaye teknoloji, turizm ya da sanayi gözetmeksizin tüm şirketlerin, özellikle Amerika’da, şirket değerlerinin çok ciddi anlamda artmasına sebep oldu.”
Değeri artan şirketlerin istihdam, reklam gibi konularda daha cüretkâr adımlar attığını ama sermayenin devamının gelmemesiyle dengenin bozulduğunu konuşuyoruz.
Bazı şirketlerse daha spesifik sorunlarla karşı karşıya.
Efeoğlu, “Bazı teknoloji şirketlerinin yönetimle ve satışlarla ilgili yaşadıkları çok ciddi zorluklar oldu ve bu tür şirketler yüksek seviyelerde değer kaybetti” diyor. Podcast endüstrisi gibi… Bloomberg’te yer alan bir haberde, podcast endüstrisindeki patlamada sona gelindiği, sektöre büyük harcama yapanlardan bazılarının ekonomiyle ilgili artan endişelerden dolayı geri çekildiği söyleniyor.
Küçük teknoloji girişimleri nasıl etkilendi?
Efeoğlu, 1-1,5 yıl kadar önce büyük sermaye arayan girişimlerin “hangi yatırımcıdan sermayeyi tercih edeyim” diye düşünürken, şu anda bu sermayelere erişimin çok daha sınırlı olduğunu söylüyor.
Peki, daha küçük sermaye arayan teknoloji girişimlerinde durum nasıl? Efeoğlu şöyle cevaplıyor:
“Çift basamaklı milyon dolar sermaye arayan şirketlerin çok daha zorlanacağı ama daha mütevazı olarak nitelendirebileceğimiz -ülkemiz için 100 bin dolar ile 1 milyon dolar, yurt dışı için de ortalama 5 milyon dolara kadar- sermayeye erişimde çok radikal bir değişim söz konusu değil gibi görülmekte.”
Grafik: Hafize Yurt
