Çin Ulusal Uzay İdaresinden yapılan açıklamaya göre keşif aracı, “Long March-5 Y8” roketiyle Haynan Adası’ndaki Vınçang Uzay Merkezi’nden fırlatıldı.
“Çang’ı 6” keşif aracının, ilk kez Ay’ın karanlık yüzünden kaya ve toprak numuneleri toplaması hedefleniyor.
Uydu, iniş ve yükseltme aracıyla dönüş mekiğinden oluşan keşif aracı, Ay yörüngesine ulaşmasının ardından Güney Kutbu-Aitken Çanağı içindeki etki krateri olan Apollo Çanağı’na yumuşak iniş yapacak.
Ay’a indikten 48 saat sonra aracın sondası yüzeyi deşerken robotik kol araçtan çıkarak toprak ve kaya örneklerini toplamaya başlayacak.
Örnekler konteynerde mühürlendikten sonra yükseltme aracıyla Ay yüzeyinden yörüngedeki uyduya ve dönüş mekiğine taşınacak, dönüş mekiği de aldığı örnekleri Dünya’ya götürecek. Tüm işlemlerin 53 gün süreceği hesaplanıyor.
Ay’ın karanlık yüzü
Dünya’nın etrafıyla kendi etrafındaki dönüş hızı eşit olduğundan Ay’ın hep aynı yüzü Dünya’ya dönük oluyor. Ay’ın Dünya’dan görülmeyen uzaktaki yüzüne “karanlık yüzü” adı veriliyor.
Ay’ın uzak yüzünü ifade eden “karanlık” ifadesi ışık yokluğunu değil bu bölgenin Ay’ın yakındaki yüzüne göre daha az biliniyor olmasını ifade ediyor.
İlk kez Sovyetler Birliği’nin Luna uydusu, 1959’da Ay’ın karanlık yüzünü fotoğraflamış, Sovyetler Birliği Bilimler Akademisi de 1960’ta Ay’ın karanlık yüzünü anlatan detaylı atlas yayımlamıştı.
ABD’nin 1968’deki insanlı ay seferi Apollo 8 görevine katılan astronotlar, Ay’ın karanlık yüzünü bizzat gören ilk insanlar olmuştu.
Çin, 2019’da Çang’ı 4 görevinde Ay’ın karanlık yüzüne keşif aracı indirerek bunu başarabilen ilk ülke olmuştu.
Çin’in Ay keşif görevleri
Çin mitolojisindeki Ay tanrıçası “Çang’ı”nın adını taşıyan keşif görevleri, 2007 ve 2010 yıllarında Ay yörüngesine yollanan “Çang’ı 1” ve “Çang’ı 2” uydularıyla başlamıştı. Ay’ın haritalandırılmasının hedeflendiği keşif görevleri, yüzeye yumuşak iniş için hazırlık amacı taşıyordu.
“Çang’ı 3” görevinde “Yütu” (Yeşim Tavşanı) adı verilen gezgin keşif aracı, 14 Aralık 2023’te Ay’ın yüzeyine indirilmişti.
“Çang’ı 4” görevinde “Yütu-2” gezgin keşif aracını 3 Ocak 2019’da Ay’ın karanlık yüzüne indiren Çin, bunu başarabilen ilk ülke olmuştu.
“Çang’ı 5” görevinde kaya ve toprak örnekleri toplamayı amaçlayan ilk keşif aracı Ay’a gönderilmişti. Keşif aracı, 24 Kasım 2020’de fırlatıldıktan sonra topladığı 1,73 kilogram kaya ve toprak örneğiyle 16 Aralık 2020’de Dünya’ya dönmüştü.
Çin, Ay’daki keşif faaliyetini gelecek yıllarda yeni görevlerle sürdürmeyi planlıyor. Bu kapsamda “Çang’ı 6″nın ardından, 2026’da Ay’ın güney kutbunda keşif yapmak üzere “Çang’ı 7” ve 2027’de doğal kaynak kapasitesini ve kullanılabilirliğini doğrulamak ve Ay yüzeyindeki uzay üssü inşası için testler yapmak üzere “Çang’ı 8” görevleri planlanıyor.
Ülke, 2030’dan itibaren Ay’a insanlı seferler düzenlemeyi, Uluslararası Ay Araştırma Üssü kurarak daha ileri keşif faaliyetlerine zemin hazırlamayı hedefliyor.
