Pazartesi, Mart 27, 2023
  • Giriş
Kıbrıs hakikat
  • Anasayfa
  • Gündem
  • Kıbrıs
  • Türkiye
  • Dünya
  • Ekonomi
  • Bilim – Teknoloji
  • Spor
  • Yaşam
  • Yazarlar
    • Doç. Dr. Güven ARIKLI
    • Prof. Dr. Ata Atun
    • Doç. Dr. Melahat ARIKLI
    • Alper ÖZSAKINÇ
    • Birkan KIZILKAYA
    • Hakan YOZCU
    • Hamdi ACAR
Sonuç yok
Tüm sonuçları göster
  • Anasayfa
  • Gündem
  • Kıbrıs
  • Türkiye
  • Dünya
  • Ekonomi
  • Bilim – Teknoloji
  • Spor
  • Yaşam
  • Yazarlar
    • Doç. Dr. Güven ARIKLI
    • Prof. Dr. Ata Atun
    • Doç. Dr. Melahat ARIKLI
    • Alper ÖZSAKINÇ
    • Birkan KIZILKAYA
    • Hakan YOZCU
    • Hamdi ACAR
Sonuç yok
Tüm sonuçları göster
Kıbrıs hakikat
Sonuç yok
Tüm sonuçları göster
Ana sayfa Gündem

Çanakkale Savaşı ve Dünya Politikaları

Mart 18, 2023
A A
0
Çanakkale Savaşı ve Dünya Politikaları

Prof. Dr. Mesut Yalvaç

(Kıbrıs İlim Üniversitesi Rektör Yardımcısı)

Bu yazının amacı, 18 Mart 1915’de başlayıp 9 Ocak 1916’tarihinde karşı donanmanın ülkeyi tamamen terk etmesi ile son bulan Çanakkale Savaşı’nın 108. yıl dönümünde, Çanakkale Savaşı ve onun dünya politikalarına etkisini ele almaktır. Konuya girişte, Çanakkale Savaşı’nın politik, ekonomik ve askeri üç farklı fonksiyonu olduğunu söylemek gereklidir. (1) Birinci Dünya Savaşı’ndan Osmanlı Devleti’ni çıkarmak, topraklarını paylaşmak ve böylece Avrupa ve Asya’dan Osmanlıları koparmak ve bunun sonuçlarından yararlanmak; (2) Boğazların kontrolünü Çarlık Rusyası’na bırakmamak, İstanbul’u işgal etmek ve denetlemek ve böylece Rusya’yı da savaşta tutmak; (3) Kararsız olan Balkan Ülkelerini (özellikle Yunanistan, Romanya ve Bulgaristan) ‘Müttefik Kuvvetler’e katmak; İtalyanları kararsızlık ve kuşkudan kurtarmak ve Arap ülkelerinin gönülsüzlüğüne son vermek.

Bu üç temel politik nedene ek olarak, deniz savaşı başarılı olsaydı, ‘Müttefik Kuvvetler’ önemli ekonomik ve askeri faydalar da elde edeceklerdi. Bunların yanında, Churchill, Balkan Savaşı’nda yenilgiye uğratılmış olan Osmanlı ordusunun etkili bir askeri gücü yenmesinin olanaksız olduğuna inanıyordu. Bu görüş, yeni bir cephe olarak Çanakkale’nin belirlenmesinde önemli bir rol oynadı.

Bir yıla yakın süren ve hem Osmanlılar hem de Müttefikler için Birinci Dünya Savaşı’nın bedeli en pahalı bölümlerinden biri olan, tüm insanlıkça da üzüntü ile anılan ‘Çanakkale Savaşı’nda yaklaşık 800.000 insan savaştı ve kayıpların sayısı 500.000 oldu. Bu savaşın dünya ve dünya politikaları üzerine temel etkileri ise şunlardı: (1) Birinci Dünya Savaşı iki yıl daha sürdü; (2) Müttefik Batılı devletlerin Rusya’ya erişememesi nedeniyle kuşatılmış büyük Çarlık Rusya’sı dağılmaya doğru sürüklendi ve Rusya’nın çöküşü içten oldu; (3) Çarlık Rusya’sının izlediği “ılık sulara çıkma” politikası başarısız oldu: (4) Bu savaş, yalnızca Çarlık İmparatorluğu’nun dağılmasına neden olmadı, üzerinde güneş batmayan Britanya İmparatorluğu’na da ilk darbeyi vurdu ve emperyalizmin temellerini sarstı; (5) Tarihte, dünya o zamandan sonra bağımsızlık savaşlarına tanık olacaktı.

Sonuç olarak bütün bu etkiler, küresel çıkarlarını koruma gayreti içinde olan Avrupa devletleri için daha fazla soruna neden oldu ve bugün birleşmiş olmalarına (Avrupa Birliği) karşın hâlâ daha tesis edilemeyen ‘Avrupa-merkezli’ dünya düzeninin çöküşünü hızlandırdı.

Birinci Dünya Savaşı sırasındaki ‘Çanakkale Savaşı’, Birinci Dünya Savaşı ve diğer tüm savaşlar arasındaki ilişkileri açıklamaya katkıda bulunan, “bir önceki savaşın sonuçları, sonraki savaşın nedenleridir” şeklindeki ifade doğrulanırcasına, dünya, ulusal ve uluslararası çıkarları için her şeyi mübah gören aktörlerin, istedikleri yeni dünya düzenini oluşturuncaya kadar savaşın bitmediğine ve ikincisiyle devam edeceğine tanık olacaktı ve hatta hâlâ daha süren savaşlara tanık olmaya devam edecekti.

Nihayet, bir devleti yönetmek demek, diğer yükümlülükler yanında, o ulusun gönenç düzeyini yükseltme hizmet ve sorumluluğu içinde olmak demektir. Bugün, bunu yerine getirmenin temel araçları olarak da kaynakları (ekonomik, sosyal, kültürel, eğitim, bilim, teknoloji vd.) en çağdaş tekniklerle ulusal sistemde işe koşmak ve ulusal sınırlar içindeki ve dışındaki kaynakları ulusal sistemlerin emrinde ve denetiminde tutmaktır. Bu çerçevede, uluslararası ilişkilerin temelini, kaynaklar ile stratejik yapıları (siyaset, coğrafya, ham madde, ürün, bilgi, teknoloji vd.) hangi devletin nasıl ve hangi yöntemlerle denetleyeceği “Çanakkale Savaşı ve Dünya Politikaları”, oluşturmaktadır. Bu, aynı zamanda, dünya politikasını da oluşturan (veya değiştiren) kaynaktır –ki bu Birinci Dünya Savaşı’nın ve Birinci Dünya Savaşı sırasındaki Çanakkale Savaşı’nın ve diğer savaşların temel nedenini de açıklar-. Değişen dengeler ve değişen dünya politikasına rağmen bugün hâlâ daha değişmeden kalan ise, “uluslararası ilişkiler denklemi kaç bilinmeyenden oluşursa oluşsun, çözüm, daima ulusal çıkarları en iyi şekilde korumak” olarak kabul edilmektedir.

Böylece günümüz toplumları ve devletleri, çok eskiden bu yana var olan yükselme ve çökme (gelişmiş-gelişmemiş, zengin ve güçlü veya fakir ve zayıf) açmazlarıyla, değişen kaynak ihtiyaçları ve değişen kaynak verim artışı hızlarıyla, bilimsel ve teknolojik yeniliklerle, uluslararası koşullardaki değişmelerle, tırmanan savunma maliyetleriyle, güç dengelerindeki değişimlerle gelecekte daha da fazla uğraşmak durumundadırlar. Bunlar, olasılıkla tek bir toplumun, devletin ya da kişinin denetleyemeyeceği gelişmelerdir. Gelecek, uluslararası toplumun tüm üyelerinin bilgeliklerine (etik ve erdemli bilgi, beceri ve deneyimlerine, sevgi ve şifacı/iyilikçi olmalarına) bağlıdır.

Etiketler: 18 martÇanakkaleKİÜKıbrıs İlim ÜniversitesikktcMesut Yalvaç
Önceki Haber

Gaziveren ve Çamlıköy Direnişleri ve şehitler yarın anılıyor

Sonraki Haber

58. Cumhurbaşkanlığı Bisiklet Turu, depremler nedeniyle ertelendi

İlgiliHaberler

Başbakan Üstel:Maaşlardan kesinti gönüllülük esasına göre yapılacak
Gündem

Başbakan Üstel:Maaşlardan kesinti gönüllülük esasına göre yapılacak

Mart 27, 2023
KKTC CSO, Şampiyon Melekler takımı ve depremde yaşamını yitirenlerin anısına konserler veriyor
Gündem

KKTC CSO, Şampiyon Melekler takımı ve depremde yaşamını yitirenlerin anısına konserler veriyor

Mart 27, 2023
KTMMOB, bazı belediyeleri ziyaret etti
Gündem

KTMMOB, bazı belediyeleri ziyaret etti

Mart 27, 2023
Belediyeler Birliği’nden 14 Mart Tıp Bayramı mesajı
Gündem

Belediyeler Birliği ve Güzelyurt Belediye Başkanı Özçınar, “27 Mart Dünya Tiyatro Günü” dolayısıyla mesaj yayımladı

Mart 27, 2023
Başbakan Üstel, Deprem ve Diğer Doğal Afetlere Yönelik Mali Yardım ve Hazırlık Yasa Önerisi’nin detaylarını açıkladı
Gündem

Başbakan Üstel, Deprem ve Diğer Doğal Afetlere Yönelik Mali Yardım ve Hazırlık Yasa Önerisi’nin detaylarını açıkladı

Mart 27, 2023
Tuzla, Saklıkent ve Batıkent bölgeleri için yeni su hattı döşeniyor
Gündem

Tuzla, Saklıkent ve Batıkent bölgeleri için yeni su hattı döşeniyor

Mart 27, 2023
Türkiye’de cumhurbaşkanı adaylarının imza toplama süreci bugün sona eriyor
Gündem

Türkiye’de cumhurbaşkanı adaylarının imza toplama süreci bugün sona eriyor

Mart 27, 2023
Maliye Bakanlığı 15 milyon ABD doları ve 10 milyon euro borçlanacak
Gündem

Maliye Bakanlığı 15 milyon ABD doları ve 10 milyon euro borçlanacak

Mart 27, 2023
CTP Gençlik Örgütü’nün 19. Olağan Kongresi yapıldı… Başkan Çise Mevlit
Gündem

CTP Gençlik Örgütü’nün 19. Olağan Kongresi yapıldı… Başkan Çise Mevlit

Mart 27, 2023
Sonraki Haber
58. Cumhurbaşkanlığı Bisiklet Turu, depremler nedeniyle ertelendi

58. Cumhurbaşkanlığı Bisiklet Turu, depremler nedeniyle ertelendi

Bir cevap yazın Cevabı iptal et

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Hava Durumu

KKTC nöbetçi eczaneleri

Döviz Kurları

Satış
Alış
USD
1
ABD Doları
19.0714
19.0371
EUR
1
Euro
20.5424
20.5055
GBP
1
İngiliz Sterlini
23.3776
23.2563
Mart 24, 2023
  • Anasayfa
  • Gündem
  • Kıbrıs
  • Türkiye
  • Dünya
  • Ekonomi
  • Bilim – Teknoloji
  • Spor
  • Yaşam
  • Yazarlar

© 2021 Copyright - Kıbrıs Hakikat

Sonuç yok
Tüm sonuçları göster
  • Anasayfa
  • Gündem
  • Kıbrıs
  • Türkiye
  • Dünya
  • Ekonomi
  • Bilim – Teknoloji
  • Spor
  • Yaşam
  • Yazarlar
    • Doç. Dr. Güven ARIKLI
    • Prof. Dr. Ata Atun
    • Doç. Dr. Melahat ARIKLI
    • Alper ÖZSAKINÇ
    • Birkan KIZILKAYA
    • Hakan YOZCU
    • Hamdi ACAR

© 2021 Copyright - Kıbrıs Hakikat

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password?

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In