Salı, Mayıs 13, 2025
  • Giriş
Kıbrıs Hakikat
  • Anasayfa
  • Gündem
  • Kıbrıs
  • Türkiye
  • Ekonomi
  • Yaşam
  • Dünya
  • Bilim – Teknoloji
  • Spor
  • Yazarlar
    • Doç. Dr. Güven ARIKLI
    • Prof. Dr. Ata Atun
    • Doç. Dr. Melahat ARIKLI
    • Alper ÖZSAKINÇ
    • Birkan KIZILKAYA
    • Hakan YOZCU
    • Hamdi ACAR
  • Künye
Sonuç yok
Tüm sonuçları göster
  • Anasayfa
  • Gündem
  • Kıbrıs
  • Türkiye
  • Ekonomi
  • Yaşam
  • Dünya
  • Bilim – Teknoloji
  • Spor
  • Yazarlar
    • Doç. Dr. Güven ARIKLI
    • Prof. Dr. Ata Atun
    • Doç. Dr. Melahat ARIKLI
    • Alper ÖZSAKINÇ
    • Birkan KIZILKAYA
    • Hakan YOZCU
    • Hamdi ACAR
  • Künye
Sonuç yok
Tüm sonuçları göster
Kıbrıs Hakikat
Sonuç yok
Tüm sonuçları göster
Ana sayfa Gündem

Çanakkale Savaşı ve Dünya Politikaları

Mart 18, 2023
A A
0
Çanakkale Savaşı ve Dünya Politikaları

Prof. Dr. Mesut Yalvaç

(Kıbrıs İlim Üniversitesi Rektör Yardımcısı)

Bu yazının amacı, 18 Mart 1915’de başlayıp 9 Ocak 1916’tarihinde karşı donanmanın ülkeyi tamamen terk etmesi ile son bulan Çanakkale Savaşı’nın 108. yıl dönümünde, Çanakkale Savaşı ve onun dünya politikalarına etkisini ele almaktır. Konuya girişte, Çanakkale Savaşı’nın politik, ekonomik ve askeri üç farklı fonksiyonu olduğunu söylemek gereklidir. (1) Birinci Dünya Savaşı’ndan Osmanlı Devleti’ni çıkarmak, topraklarını paylaşmak ve böylece Avrupa ve Asya’dan Osmanlıları koparmak ve bunun sonuçlarından yararlanmak; (2) Boğazların kontrolünü Çarlık Rusyası’na bırakmamak, İstanbul’u işgal etmek ve denetlemek ve böylece Rusya’yı da savaşta tutmak; (3) Kararsız olan Balkan Ülkelerini (özellikle Yunanistan, Romanya ve Bulgaristan) ‘Müttefik Kuvvetler’e katmak; İtalyanları kararsızlık ve kuşkudan kurtarmak ve Arap ülkelerinin gönülsüzlüğüne son vermek.

Bu üç temel politik nedene ek olarak, deniz savaşı başarılı olsaydı, ‘Müttefik Kuvvetler’ önemli ekonomik ve askeri faydalar da elde edeceklerdi. Bunların yanında, Churchill, Balkan Savaşı’nda yenilgiye uğratılmış olan Osmanlı ordusunun etkili bir askeri gücü yenmesinin olanaksız olduğuna inanıyordu. Bu görüş, yeni bir cephe olarak Çanakkale’nin belirlenmesinde önemli bir rol oynadı.

Bir yıla yakın süren ve hem Osmanlılar hem de Müttefikler için Birinci Dünya Savaşı’nın bedeli en pahalı bölümlerinden biri olan, tüm insanlıkça da üzüntü ile anılan ‘Çanakkale Savaşı’nda yaklaşık 800.000 insan savaştı ve kayıpların sayısı 500.000 oldu. Bu savaşın dünya ve dünya politikaları üzerine temel etkileri ise şunlardı: (1) Birinci Dünya Savaşı iki yıl daha sürdü; (2) Müttefik Batılı devletlerin Rusya’ya erişememesi nedeniyle kuşatılmış büyük Çarlık Rusya’sı dağılmaya doğru sürüklendi ve Rusya’nın çöküşü içten oldu; (3) Çarlık Rusya’sının izlediği “ılık sulara çıkma” politikası başarısız oldu: (4) Bu savaş, yalnızca Çarlık İmparatorluğu’nun dağılmasına neden olmadı, üzerinde güneş batmayan Britanya İmparatorluğu’na da ilk darbeyi vurdu ve emperyalizmin temellerini sarstı; (5) Tarihte, dünya o zamandan sonra bağımsızlık savaşlarına tanık olacaktı.

Sonuç olarak bütün bu etkiler, küresel çıkarlarını koruma gayreti içinde olan Avrupa devletleri için daha fazla soruna neden oldu ve bugün birleşmiş olmalarına (Avrupa Birliği) karşın hâlâ daha tesis edilemeyen ‘Avrupa-merkezli’ dünya düzeninin çöküşünü hızlandırdı.

Birinci Dünya Savaşı sırasındaki ‘Çanakkale Savaşı’, Birinci Dünya Savaşı ve diğer tüm savaşlar arasındaki ilişkileri açıklamaya katkıda bulunan, “bir önceki savaşın sonuçları, sonraki savaşın nedenleridir” şeklindeki ifade doğrulanırcasına, dünya, ulusal ve uluslararası çıkarları için her şeyi mübah gören aktörlerin, istedikleri yeni dünya düzenini oluşturuncaya kadar savaşın bitmediğine ve ikincisiyle devam edeceğine tanık olacaktı ve hatta hâlâ daha süren savaşlara tanık olmaya devam edecekti.

Nihayet, bir devleti yönetmek demek, diğer yükümlülükler yanında, o ulusun gönenç düzeyini yükseltme hizmet ve sorumluluğu içinde olmak demektir. Bugün, bunu yerine getirmenin temel araçları olarak da kaynakları (ekonomik, sosyal, kültürel, eğitim, bilim, teknoloji vd.) en çağdaş tekniklerle ulusal sistemde işe koşmak ve ulusal sınırlar içindeki ve dışındaki kaynakları ulusal sistemlerin emrinde ve denetiminde tutmaktır. Bu çerçevede, uluslararası ilişkilerin temelini, kaynaklar ile stratejik yapıları (siyaset, coğrafya, ham madde, ürün, bilgi, teknoloji vd.) hangi devletin nasıl ve hangi yöntemlerle denetleyeceği “Çanakkale Savaşı ve Dünya Politikaları”, oluşturmaktadır. Bu, aynı zamanda, dünya politikasını da oluşturan (veya değiştiren) kaynaktır –ki bu Birinci Dünya Savaşı’nın ve Birinci Dünya Savaşı sırasındaki Çanakkale Savaşı’nın ve diğer savaşların temel nedenini de açıklar-. Değişen dengeler ve değişen dünya politikasına rağmen bugün hâlâ daha değişmeden kalan ise, “uluslararası ilişkiler denklemi kaç bilinmeyenden oluşursa oluşsun, çözüm, daima ulusal çıkarları en iyi şekilde korumak” olarak kabul edilmektedir.

Böylece günümüz toplumları ve devletleri, çok eskiden bu yana var olan yükselme ve çökme (gelişmiş-gelişmemiş, zengin ve güçlü veya fakir ve zayıf) açmazlarıyla, değişen kaynak ihtiyaçları ve değişen kaynak verim artışı hızlarıyla, bilimsel ve teknolojik yeniliklerle, uluslararası koşullardaki değişmelerle, tırmanan savunma maliyetleriyle, güç dengelerindeki değişimlerle gelecekte daha da fazla uğraşmak durumundadırlar. Bunlar, olasılıkla tek bir toplumun, devletin ya da kişinin denetleyemeyeceği gelişmelerdir. Gelecek, uluslararası toplumun tüm üyelerinin bilgeliklerine (etik ve erdemli bilgi, beceri ve deneyimlerine, sevgi ve şifacı/iyilikçi olmalarına) bağlıdır.

Etiketler: 18 martÇanakkaleKİÜKıbrıs İlim ÜniversitesikktcMesut Yalvaç
Önceki Haber

Gaziveren ve Çamlıköy Direnişleri ve şehitler yarın anılıyor

Sonraki Haber

58. Cumhurbaşkanlığı Bisiklet Turu, depremler nedeniyle ertelendi

İlgiliHaberler

Başbakan Üstel: KKTC’nin en uzak köylerinden en büyük ilçelerine kadar sağlık altyapısını baştan inşa etmeyi hedefliyoruz
Gündem

Başbakan Üstel: KKTC’nin en uzak köylerinden en büyük ilçelerine kadar sağlık altyapısını baştan inşa etmeyi hedefliyoruz

Mayıs 13, 2025
Meclis çalışmaları devam ediyor
Gündem

Meclis Genel Kurulu’nda güncel konuşmalar yapılıyor

Mayıs 13, 2025
GAÜ Bahar Şenliği başlıyor
Gündem

GAÜ Bahar Şenliği başlıyor

Mayıs 13, 2025
Başbakan Üstel Adatepe Muhtarlık binasının açılışını gerçekleştirdi: ‘2026’da e-Devlet devreye girecek, muhtarlıkların önemi artacak’
Gündem

Başbakan Üstel Adatepe Muhtarlık binasının açılışını gerçekleştirdi: ‘2026’da e-Devlet devreye girecek, muhtarlıkların önemi artacak’

Mayıs 13, 2025
III. Uluslararası Pozitif Okullar ve İyi Oluş Kongresi başladı
Gündem

III. Uluslararası Pozitif Okullar ve İyi Oluş Kongresi başladı

Mayıs 13, 2025
‘3. Lefkara Edebiyat Şöleni’ açılış programıyla başladı
Gündem

‘3. Lefkara Edebiyat Şöleni’ açılış programıyla başladı

Mayıs 13, 2025
Medya Etik Kurulu’ndan Gündem Kıbrıs Gazetesi’ne kınama
Gündem

Medya Etik Kurulu’ndan Gündem Kıbrıs Gazetesi’ne kınama

Mayıs 13, 2025
19 Mayıs Atatürk’ü Anma Gençlik ve Spor Bayramı etkinlikleri Atatürk Anıtı önünde düzenlenen törenle başladı
Gündem

19 Mayıs Atatürk’ü Anma Gençlik ve Spor Bayramı etkinlikleri Atatürk Anıtı önünde düzenlenen törenle başladı

Mayıs 13, 2025
Memur-Sen: “Verilen hizmetler nüfusun gerisinde”
Gündem

Memur-Sen: “Verilen hizmetler nüfusun gerisinde”

Mayıs 13, 2025
Sonraki Haber
58. Cumhurbaşkanlığı Bisiklet Turu, depremler nedeniyle ertelendi

58. Cumhurbaşkanlığı Bisiklet Turu, depremler nedeniyle ertelendi

Bir yanıt yazın Yanıtı iptal et

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Hava Durumu

KKTC nöbetçi eczaneleri

Döviz Kurları

Satış
Alış
USD
1
ABD Doları
38.7458
38.6761
EUR
1
Euro
43.1179
43.0404
GBP
1
İngiliz Sterlini
51.2093
50.9437
Mayıs 12, 2025
  • Anasayfa
  • Blog
  • Home
  • KKTC Gazete Manşetleri
  • Künye

© 2021 Copyright - Kıbrıs Hakikat

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password?

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In
Sonuç yok
Tüm sonuçları göster
  • Anasayfa
  • Gündem
  • Kıbrıs
  • Türkiye
  • Ekonomi
  • Yaşam
  • Dünya
  • Bilim – Teknoloji
  • Spor
  • Yazarlar
    • Doç. Dr. Güven ARIKLI
    • Prof. Dr. Ata Atun
    • Doç. Dr. Melahat ARIKLI
    • Alper ÖZSAKINÇ
    • Birkan KIZILKAYA
    • Hakan YOZCU
    • Hamdi ACAR
  • Künye

© 2021 Copyright - Kıbrıs Hakikat