Japonya’nın 99. Başbakanı Suga Yoşihide yaklaşık 1 yıl sürdürdüğü görevine veda ediyor.
İktidardaki Liberal Demokrat Partinin (LDP) başkanlık seçimlerinde aday olmayan ve hafta başında başbakanlık görevini mecliste yeni LDP liderine devredecek Suga Yoşihide, “ülkenin en uzun süreli başbakanı” görevini 2012-2020’de üstlenen Abe Şinzo’nun sağlığını gerekçe göstererek istifası sonrası Eylül 2020’de başbakanlığı üstlenmişti.
Kanagawa eyaletinden 1996’da milletvekili seçilen Suga, Aralık 2012-Ağustos 2020’de Abe hükümetlerinin sözcülüğünü yaptı.
Suga, Mayıs 2019’da tahta oturan Japonya İmparatoru Naruhito’ya ait “Reiwa” (Düzenin Uyumu) dönemi başlangıcında halk nezdinde popülerliğini artırdı.
“Reiwa Amca” olarak biliniyordu
Reiwa’yı düzenlediği basın toplantısıyla ülke geneline duyuran ve tanıtan Suga, Japon toplumunda “Reiwa Amca” olarak tanındı.
Eylül 2020’de 3 adayın yarıştığı LDP başkanlık seçimlerini kazanan Suga, LDP hakimiyetindeki mecliste Japonya’nın yeni başbakanı olmuştu.
Bir yıllık görevi boyunca inişli çıkışlı bir performans sergileyen Suga, 55 hafta süren başbakanlığı boyunca koronavirüs salgını, Tokyo 2020 Olimpiyatları, iç siyasetteki meselelerle uğraştı.
Aşılamayı hızlandırdı
Salgının turizm sektörüne etkisini hafifletmek için Abe döneminde başlatılan “Seyahate Çık” sübvansiyon kampanyası ekonomiyi bir nebze canlandırsa da vaka oranlarını yükselttiği için eleştirildi ve kampanya Aralık 2020’de ülke genelinde askıya alındı.
Bu yılın başında COVID-19’a karşı ülkenin birçok kesiminde OHAL ilanı çağrılarıyla baş başa kalan Suga, salgına karşı aşılamayı hızlandırdı, kampanyanın yaygınlaştırılması için Reform Bakanı Kono Taro’ya, Aşılamadan Sorumlu Kabine Üyeliği görevi verdi.
Vaka sayısının ülkenin birçok bölgesinde düşürülememesi sonrası Suga, önce güneydeki adalar, daha sonra başkent bölgesinde OHAL başlattı. OHAL nisan ayında devreye girdiği Tokyo ve çevresinde 30 Eylül’de tamamen kaldırıldı.
G7 ülkeleri içerisinde nüfusuna kıyasla en az ölüm oranı Japonya’da
Bazı uzmanlar “uzun süren OHAL sebebiyle Japon halkının kayıtsız hale geldiğini ve tedbirlerin etkisinin zayıfladığını” savundu.
Japonya, “milyonda 129 ölüm oranıyla” G7 ülkeleri içerisinde nüfusuna kıyasla en az ölüm oranının yaşandığı ülke olarak kayda geçti.
Kamuoyu desteğini kaybetmesindeki en önemli etkenlerden biri: Olimpiyatlar
Abe döneminde salgın sebepli bir yıl ertelenen Tokyo 2020 Olimpiyatları, geçen yaz COVID-19 gölgesinde düzenlendi.
Turnuvanın, vaka artışının sürdüğü ve OHAL’in uygulandığı nisan-eylül döneminde yapılması halkın tepkisine neden oldu.
Suga, her kamuoyu önüne çıkışında “Tokyo 2020 insanlığın salgını mağlup ettiğinin kanıtı” olacağını söylemesiyle eleştiri oklarının hedefi oldu.
Bu dönemde halka ihtiyaç dışında dışarı çıkılmaması tavsiyesinde bulunulurken, bir taraftan yaklaşık 15 bin sporcunun turnuva sebebiyle ülkeye girmesi dikkati çekti.
Olimpiyat döneminde vaka sayısı arttı
Suga ve kabinesinin, “güvenli olimpiyatlar” vaadiyle uluslararası turnuvayı düzenleme ısrarı kamuoyu desteğinin düşmesindeki en önemli etkenlerinden biri oldu.
Ülke içinden ve dışından seyirci kabul edilmeyen turnuva döneminde COVID-19’un varyantlarının da etkisiyle günlük vaka sayıları 25 binlere çıktı.
Eylül 2021’in ikinci yarısında vaka sayılarının günlük 2-3 binlere düşmesiyle OHAL’in ülke genelinde kaldırılması, endişelerin haklılığını ortaya koydu.
İç siyasette güven kayıpları
LDP, nisan ayındaki ara seçimlerde Temsilciler Meclisi (Şuugiin) ile Danışman Meclisindeki (Sangiin) üç koltuğu da ana muhalefet Anayasal Demokratik Partiye (CDP) kaptırdı.
Temmuzda Tokyo Valiliği Meclisi seçimlerinde en güçlü çıkmasına rağmen LDP, ortağı Komeito’nun desteğine rağmen çoğunluğu korumayı başaramadı.
Suga’nın Şuugiin’e seçildiği Tokyo’nun doğusundaki liman kenti Yokohama’da ağustos sonu belediye seçimleri ise LDP’de şok etkisi yarattı.
CDP’nin desteklediği Takeharu Yamanaka, Suga’nın desteklediği eski Ulusal Kamu Güvenliği Komisyonu Başkanı Haçiro Okonogi’yi rahat şekilde mağlup etti.
“Sırtı kendi evinde yere geldi”
Ülke içinde siyasi çevrelerde “Suga’nın sırtının kendi evinde yere geldiği” yorumları yapıldı.
COVID-19 tedbirlerine uymayıp geç saatlerde dışarıda dolaşan LDP milletvekillerinin kamuoyunda Suga’yı özür dilemeye mecbur bırakması ve İçişleri ve İletişim Bakanlığında üst düzey bürokratların, bir uydu yayın firmasının yetkililerince ağırlandığının ortaya çıkması, muhalefetin işine yaradı.
Kamu hizmeti meslek ahlakını ihlal etmekten cezalandırılan bürokratlar arasında Başbakan Suga’nın oğlunun da yer alması tepki çekti.
Ulusal ve yerel seçimler dahil iç siyaset mağlubiyetleri ve kamuoyundaki güven kayıpları Suga’nın parti içi liderliğinde zemin kaybına yol açtı.
Ulusal basının “karizma” vurgusu
Kyodo ajansının Eylül 2020’deki anketinde yüzde 66,4 olarak kayda geçen Suga ve kabinesinin kamuoyu desteği, Ağustos ve Eylül 2021 anketlerinde ise yüzde 30’lara düştü.
Nihon Üniversitesi Japon Politikaları Bölümünden Prof. İwasaki Masahiro, yarıdan fazla düşen desteğin, “görevdeki bir hükümetin ayakta kalabilme sınırına yaklaştığını” belirtti.
Kamuoyu desteği kaybı sonrası LDP yöneticilerinin, gelecek seçimlerde Suga’nın partiyi “liderlik düzeyinde temsil edemeyeceği görüşü” oluştu.
“Karizmasız” başbakan şeklinde eleştirilen Suga’nın halkla iletişim kuramadığı ve bu nedenle LDP üyeleriyle dayanışma sağlayamadığı değerlendirmeleri yapıldı.
Quad ittifakı ve karbon hedefi
Suga döneminde, “Serbest ve Açık Hint-Pasifik” vizyonu kapsamında ABD ve “aynı görüşteki ülkelerle” diplomasi arayışları dikkati çekti.
ABD’yi 16 Nisan’da ziyaret eden Suga, Ocak 2021’de başkanlık koltuğuna oturan Joe Biden ile Beyaz Saray’da görüşen ilk yabancı lider oldu.
“Pasifik müttefikleri” görüşmede, Çin’in bölgesel faaliyetleri karşısında Quad ittifakının güçlendirilmesi ve Tayvan Boğazının güvenliğine vurgu yaptı.
Ekim 2020’de Tokyo’daki Quad Dışişleri Bakanları ile geçen ay Washington’daki Quad Liderler Zirvesinin yanı sıra Suga’nın göreve gelmesinden bir ay sonra açıkladığı “2050’ye dek sıfır karbon” hedefi ve geçen ay kurduğu Dijitalleşme Ajansı Suga döneminin başarıları arasında yer aldı.
