Dünya Sağlık Örgütü Genel Direktörü Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus, COVID-19 aşılamalarının hızlanması için aşı üreten ülke ve firmalara patent hakkından feragat etme çağrısında bulundu.
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Genel Direktörü Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus, Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres ile düzenlediği ortak basın toplantısında yaptığı konuşmada, küresel çapta COVID-19 aşılamalarındaki eşitsizliğe dair değerlendirmelerde bulundu.
Gelişmiş ve üst orta gelirli ülkelerde şimdiye kadar üretilen aşı dozlarının yüzde 75’inin uygulandığını belirten Ghebreyesus, düşük gelirli ülkelere ulaşan doz oranının, dünyadaki doz miktarının yüzde birinin yarısından bile az olduğuna vurgu yaparak, “Afrika’da aşılarını tamamlayanların sayısı yüzde 5’in bile altında.” dedi.
“Hedefimiz için 11 milyar doz aşı gerekli”
Ghebreyesus, DSÖ’nün eylül sonuna kadar tüm ülkelerin nüfusunun yüzde 10’unun aşılanması hedefini hatırlattı ve “Şimdiye kadar 58 ülke bu hedefi gerçekleştirebildi.” diye konuştu.
DSÖ’nün, bu yıl sonuna kadar tüm ülke nüfuslarının yüzde 40’ının, 2022 ortasına kadar ise yüzde 70’inin aşılanmasını hedeflediğini belirten Ghebreyesus, “Bu hedefin gerçekleşmesi için en az 11 milyar doz aşı gerekecektir. Söz konusu hedefe ulaşabilmek için yeterli aşı tedarikleri bulunmaktadır. Önemli olan, bu dozların adil bir şekilde dağıtılmasıdır.” ifadelerini kullandı.
Ghebreyesus, aşı dağılımı ve uygulamasında eşitliğin, küresel bağışıklık, dünya ekonomilerinin yeniden açılması ve yeni COVID-19 varyantlarının ortaya çıkmasında taşıdığı öneme vurgu yaptı.
BM ve DSÖ, patent hakkı feragatini desteklemektedir
COVID-19 aşılamalarının hızlandırılması ve aşılamada adaletin sağlanması için aşı üreticilerinden patent hakkı feragati talep eden Ghebreyesus, şu ifadeleri kullandı:
“Salgınla birlikte eşi benzeri görülmemiş zamanlardan geçiyoruz. Patent hakkı feragatini şimdi kullanmayacaksak ne zaman kullanacağız? Bence aşı üreticisi firmalar ve ülkeler bu soruyu kendilerine sormalıdır. Biz hiçbir ülkeyi veya firmayı zorlayamayız, fakat bu soruyu yineleyerek kendilerini sorgulamalarını sağlayabiliriz. Bundan önce patent hakkı feragatini savunmayan ülkelere neden feragat etmediklerini sorduğumuzda, bunun bir faydası olmayacağı görüşünü savundular. Biz de buna karşın kendilerine, ‘Faydası olmayacağını düşünmek yerine neden denemiyorsunuz?’ sorusunu sorduk.”
Ghebreyesus, patent hakkı feragatinin dünyada aşı arzını artıracağını ve teknoloji paylaşımı sayesinde yerel aşı üretiminin teşvik edilerek aşı dağılımının kolaylaşacağı görüşünü savundu.
Hükümetlere “teşvik ödeme” çağrısı
Salgınla mücadele için her yöntemin kullanılması gerektiğinin altını çizen Ghebreyesus, “Birleşmiş Milletler ve DSÖ, pandeminin kontrol altına alınmasını sağlamak için patent hakkı feragati dahil diğer her türlü fikri desteklemektedir.” dedi.
Ghebreyesus, aşı üreticisi firmaları patent hakkı feragatine sevk edebilmek için hükümetlere, üretici firmalara teşvik ödeme çağrısında bulundu.
Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ), mayıs ayında, Hindistan ve Güney Afrika Cumhuriyeti başta olmak üzere bazı üye ülkelerin COVID-19 salgınının tedavisi, teşhisi ve yayılmasının önlenmesi için aşı üreticilerinin patent hakkından vazgeçmesine yönelik talebini görüşmeyi kabul etmişti.
