NATO üyesi ülkelerin savunma bakanları, Afganistan’daki durum, Rusya, Çin ve NATO-AB ilişkileri gibi gündem maddelerini ele almak üzere 21-22 Ekim’de ittifakın Brüksel’deki karargahında bir araya gelecek.
Türkiye’yi Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar’ın temsil edeceği 2 günlük NATO Savunma Bakanları Toplantısı 21 Ekim’de öğleden sonra başlayacak.
Toplantı, hazirandaki NATO Zirvesi’nden ve ittifakın bu yaz Afganistan’dan çekilmesinden sonra düzenlenen ilk NATO Savunma Bakanları Toplantısı olması bakımından önem taşıyor.
Toplantının Afganistan başlığında NATO’nun çekilmesinin ardından son durum, Afganistan’da elde edilen kazanımların kaybedilmemesi için neler yapılabileceği, terörle mücadele gibi konular konuşulacak.
NATO’daki Rusya delegasyonunda görevli 8 personelin akreditasyonlarının NATO tarafından geri alınması, ardından Rusya’nın karşılık olarak Moskova’daki NATO misyonlarının faaliyetlerini durdurma kararı sonrası durum da toplantıda görüşülecek.
İttifakın Rusya’ya yönelik “caydırıcılık ve savunma” ile “diyalog” içeren ikili yaklaşımının özellikle diyalog boyutunun bu son kararların ardından nasıl ilerleyeceği konuşulacak.
NATO’nun son dönemde sıkça vurguladığı, haziranda düzenlenen NATO Zirvesinin bildirisinde önemli yer bulan “Çin’in yükselişi” de NATO savunma bakanlarının masasında olacak.
NATO-AB ilişkileri görüşülecek
Toplantının 2’nci gününde bakanlara AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell’in de katılması bekleniyor. Bu bölümde NATO-AB ilişkilerinin ele alınması öngörülüyor.
AB içinde son dönemde yeniden artan “stratejik özerklik” söylemleri, AB ordusu kurulması ve Avrupa’nın savunmada ABD’ye bağımlılıktan kurtulması fikrine özellikle Fransa liderlik ediyor. Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron iki yıl önce “NATO’nun beyin ölümünün gerçekleştiğini” söylemişti.
NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, Avrupa’nın ABD’ye bağımlılıktan kurtulmasıyla ilgili, transatlantik bağının zayıflamasının sadece NATO’yu zayıflatmayacağını, Avrupa’yı da böleceğini belirterek, “Böyle bir şey ne Avrupa için ne AB için ne de NATO için iyi olur. Ben stratejik dayanışmaya inanıyorum.” ifadesini kullanmıştı.
AUKUS ve Yunanistan-Fransa anlaşması
Toplantıda NATO müttefikleri ABD, İngiltere’nin Avustralya ile kurduğu ve “AUKUS” adı verilen ortaklığın da gündeme gelmesi bekleniyor.
NATO Savunma Bakanları, AUKUS’un hayata geçirilmesi sonrasında ilk kez bir araya gelmiş olacak.
Avustralya’nın Fransa ile 90 milyar Avustralya doları (66 milyar ABD doları) tutarındaki denizaltı alım sözleşmesini iptal etmesi ve AUKUS’un oluşturulmasına Paris yönetimi tepki gösteriyor. Fransız yetkililer, tepkilerini “Sırtımızdan bıçaklandık.” ifadesiyle dile getirmişti.
Fransa ile Yunanistan arasında imzalanan savunma ve güvenlik anlaşmasının da toplantıda gündeme gelebileceği belirtiliyor.
Avrupa’nın savunmasında ABD’ye olan bağımlılıktan kurtulmak gerektiğini savunan Fransa, Yunanistan ile yapılan anlaşmayı da AB’nin stratejik özerkliği kapsamında yapılmış bir hamle olarak göstermeye çalışıyor.
Türk tarafının, Avrupa-Atlantik sahasındaki bu anlaşmanın NATO’yu kuran Washington Antlaşmasının 8’inci maddesinin ruhuna aykırı olduğunu vurgulaması bekleniyor.
Washington Antlaşmasının 8’inci maddesinde, “Her bir Taraf, kendisi ile diğer Taraflar ya da üçüncü bir devlet arasında şu an yürürlükte olan uluslararası sözleşmelerin, bu Antlaşma’nın hükümleri ile çelişmediğini beyan eder ve Antlaşma ile çelişen uluslararası sözleşmelere girmemeyi taahhüt eder.” hükmü yer alıyor.
