Türkiye’nin uluslararası alanda üstlendiği ara buluculuk rolüne bir yenisi daha eklendi.
Somali ile Etiyopya, imzalanan Ankara Bildirisi ile anlaşmaya vardı.
Gelişme dünya basınında da geniş yer buldu. ABD merkezli haber ajansı Associated Press anlaşmayı detaylı bir şekilde haberleştirdi, Türkiye’nin iki ülkeyle kurduğu yakın ilişkilere vurgu yaptı.
ABD’nin önemli medya kuruluşlarından Bloomberg de haberi “Etiyopya ve Somali, Türkiye’nin aracılık ettiği anlaşmayla, barış sürecine başlamayı kabul etti” başlığıyla manşetine taşıdı.
Fransız haber kanalı France 24’te “Anlaşma, Türkiye’nin arabuluculuğunda Ankara’da saatlerce süren görüşmenin ardından geldi” cümlesine yer verildi.
Katar merkezli El Cezire de gelişmeyi dünyaya duyurdu.
Hindistan’dan Suudi Arabistan’a birçok ülke medyası konuya yer verirken anlaşmaya imza atan iki ülkenin basını da Türkiye’ye duydukları güveni vurguladı.
İki ülke arasındaki kriz çözüldü
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın ev sahipliğinde Ankara’da dün bir araya gelen Somali Cumhurbaşkanı Hasan Şeyh Mahmud ve Etiyopya Başbakanı Abiy Ahmed, iki ülke arasında yaklaşık bir yıldır süren krizin çözümü için mutabakata vardı.
Türkiye’nin ara buluculuğunda iki ülke liderinin vardığı anlaşmaya göre Somali’nin toprak bütünlüğü korunurken, Etiyopya’nın denizde erişim çabalarına da çözüm bulunmuş oldu.
Kriz nasıl başladı?
Afrika Boynuzundaki iki komşu ülke Etiyopya ve Somali arasındaki kriz 1 Ocak’ta patlak verdi.
Somali’den tek taraflı bağımsızlığını ilan eden Somaliland ile Etiyopya arasında 1 Ocak’ta liman kullanımı ve denize erişimi için imzalanan mutabakat zaptı, Somali ile Etiyopya arasında krize neden oldu.
Etiyopya, Somaliland ile imzaladığı mutabakat zaptıyla Kızıldeniz’e erişimi amaçlıyor. Mutabakat zaptına göre Etiyopya’nın Somaliland’ın Berbera Limanı’nda bir yeri olacak, Somaliland’ın da Etiyopya Havayolları’nda hissesi bulunacak.
Öte yandan Somaliland ile Etiyopya arasındaki anlaşmanın tamamlanması durumunda Etiyopya, Somaliland’i “bağımsız” olarak tanıyan ilk devlet olacak.
Eritre’nin 1990’ların başında ayrılmasıyla limanını kaybeden Etiyopya, imparatorluk döneminde de denize erişim için çok sayıda savaş vermişti. Halihazırda ülke, dış ticaretinin yüzde 90’ına yakınını komşu ülkelerdeki limanlar üzerinden yapıyor.
Krize neden olan anlaşma, Etiyopya ve Somaliland arasında güvenlik, ekonomi ve siyasi iş birliğini güçlendirmeyi amaçlıyor.
Somali bu adıma şiddetle karşı çıktı
Etiyopya’nın ticari ve askeri olarak Somaliland kıyılarında faaliyet yürütmesine izin veren adıma Somali ise “iç işlerine müdahale” gerekçesiyle şiddetle karşı çıktı.
Arap Birliği 3 Ocak’ta Etiyopya ile Somaliland arasında deniz erişim iş birliğine yönelik “Kızıldeniz’de askeri üs inşası ve liman geliştirilmesinin önünü açan” anlaşmayı reddettiğini ve kınadığını duyururken, gerilimi görüşmek üzere 17 Ocak’ta bakanlar düzeyinde çevrim içi toplantı düzenledi ancak krizin çözümü için bir sonuç alınamadı.
Afrika Birliği (AfB) ise 4 Ocak’ta Etiyopya ile Somali’ye itidal çağrısı yaptı, 17 Ocak’ta iki ülkeye yaptığı diyalog çağrısına karşılık Somali, toprak bütünlüğünün Etiyopya tarafından ihlal edildiği ve Somaliland ile yapılan anlaşmadan çekilmediği takdirde bu ülkeyle müzakere edilmeyeceğini açıkladı.
Cibuti ve Kenya, martta Somali ile Etiyopya arasında yaşanan siyasi krizin çözümü için yeni bir girişim başlattı ancak bu adımlardan da bir sonuç alınamadı.
5 Ocak’ta Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Somali Cumhurbaşkanı Hasan Şeyh Mahmud ile telefonda görüştü. Somali-Etiyopya arasındaki kaygı verici gerilimin Somali’nin toprak bütünlüğü temelinde sona ermesi gerektiğini söyledi.
Somaliland krizinin üstüne Etiyopya son olarak Somali’nin Puntland Eyaleti ile farklı alanlarda ilişkilerin geliştirilmesi konusunda 4 Nisan’da anlaşma imzaladı.
Anlaşma sonrası Somali hükümeti, Etiyopya’nın Mogadişu Büyükelçisi’ni sınır dışı etme ve iki konsolosluğunu da kapatma kararı aldığını duyurdu.
