İspanya’da iç savaş ve diktatör Franco döneminin kayıplarını bulmak için kazılar yapan Tarihsel Belleği Kurtarma Derneği (ARMH), Toledo’nun Recas ilçesinde bir tarlada 85 yıl önce kurşuna dizilen 7 kişinin kemiklerini buldu.
Franco rejiminin militanlarınca 19 Kasım 1936’da evlerinden çıkartılarak tarlada kurşuna dizilen 26 ve 64 yaşları arasındaki 7 komşunun kemiklerini 3 günlük kazı işleminin ardından çıkartan yetkililer, yapılacak DNA testlerinin ardından kalıntıların ailelere teslim edileceğini belirtti.
ARMH Başkan Yardımcısı Marco Gonzalez, söz konusu kişilerin kurşuna dizilerek öldürüldüğünü ve sadece 30 santimetre derinlikte kalıntılarının bulunduğunu kaydetti.
Gonzalez, İspanya’da iç savaş ve diktatör Franco döneminin kayıplarına ilişkin toplu mezarların resmi kaydının çok az olduğunu, İspanya’da ne kadar toplu mezar olduğunu asla bilinmeyeceğini aktardı.
Franco döneminde 200 bine yakın kişi hayatını kaybetti
Sivil toplum örgütü olan ARMH, 2000’de başlattığı çalışmalarla şimdiye kadar 30’dan fazla kentte 235’e yakın toplu mezar açıp buradan çıkardığı kalıntılarla 1650’ye yakın kişinin kimliğini belirleyerek ailelerine teslim etti.
ARMH, bu dönemin kayıplarını arama, bulma ve kimlik tespit etme çalışmalarının kendilerinin değil İspanyol devletince yapılmasını, mağdur ailelerin yaralarını sarma sorumluluğunun devlete ait olduğunu savunuyor.
İspanya tarihinin en kanlı ve acılı yılları olan diktatör Franco döneminde her iki taraftan da (Cumhuriyetçiler ve Milliyetçiler) 200 bine yakın kişi hayatını kaybederken, Cumhuriyetçilerden yaklaşık 130 bin kişi kurşuna dizilerek, çoğunluğu toplu mezarlara gömülmüştü.
Tarihi Bellek Yasası
İspanya’da 2007’de dönemin sol hükümeti “Tarihi Bellek Yasası” adıyla iç savaş ve diktatör Franco dönemlerinin izlerini silmeyi amaçlayan ve mağdurlara destek vermeyi öngören ilk siyasi adımı atmıştı. Bu yasayla ülkede, diktatör Franco dönemini övücü tüm figürler kaldırılmış, o döneme ait sokaklara verilen isimler değiştirilmişti.
.jpg)
