ABD’nin güdümlü füze taşınan savaş gemisinin, Çin ile Tayvan arasındaki egemenlik ihtilafı nedeniyle gerilime sahne olan Tayvan Boğazı’ndan geçtiği bildirildi.
ABD Donanmasının Pasifik’teki 7’nci Filosundan yapılan açıklamada, “Arleigh Burke sınıfı güdümlü füze muhribi USS Milius, 23 Kasım’da Tayvan Boğazı’ndaki uluslararası sularda, uluslararası hukuka uygun rutin seyir faaliyeti gerçekleştirmiştir.” ifadesi yer aldı.
Geminin Tayvan Boğazı’ndan geçişinin, ABD’nin özgür ve açık Hint-Pasifik ilkesine bağlılığını ortaya koyduğu vurgulanan açıklamada, “ABD silahlı kuvvetleri uluslararası hukukun izin verdiği her yerde uçmayı, yelken açmayı ve hareket etmeyi sürdürecektir.” değerlendirmesine yer verildi.
Pekin yönetimi konuyla ilgili henüz açıklama yapmadı.
Tayvan’ı ve Tayvan Boğazı’nı kendi egemenlik alanı gören Çin, ABD’nin bölgedeki askeri varlığına karşı çıkıyor. ABD donanmasının bölgedeki seyir ve keşif faaliyetleri iki ülke arasında gerilimlere sebep oluyor.
Geminin geçişinin, Çin’in ekim başında Tayvan’ın Hava Savunma Tanımlama Sahası (ADIZ) ilan ettiği bölgeye çok sayıda uçakla girmesiyle gerilimi artırdığı bir döneme denk gelmesi dikkati çekti.
Çin-Tayvan anlaşmazlığı
Çin’de İkinci Dünya Savaşı’nın ardından çıkan iç savaşta Mao Zedong liderliğindeki Çin Komünist Partisinin (ÇKP) 1949’da iktidarı ele geçirmesi ve Çin Halk Cumhuriyeti’nin kuruluşunu ilan etmesi üzerine Çan Kay-şek liderliğindeki Çin Milliyetçi Partisi (Kuomintag) üyeleri, Tayvan’a yerleşip 1912’de kurulan “Çin Cumhuriyeti” iktidarının Ada’da devam ettiğini ileri sürerek bağımsızlık ilan etmişti.
Bu girişim Çin tarafından kabul edilmese de Tayvan temsilcileri, 1971’e kadar Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulunda Çin’i temsil etmişti. 1950’ler ve 1960’larda çok sayıda ülkenin diplomatik ilişki tercihini Çin Cumhuriyeti’nden Çin Halk Cumhuriyeti’ne çevirmesinin ardından 1971’de BM Genel Kurulunda yapılan oylamada Pekin hükümetinin Çin’in tek meşru temsilcisi kabul edilmesiyle Tayvan’ın uluslararası örgütlerdeki konumu belirsiz hale gelmişti.
Pekin yönetimi, “Tek Çin” ilkesini benimseyerek Tayvan’ın kendi topraklarının parçası olduğunu savunuyor. Çin, boğaz ve çevresindeki askeri varlığının yanı sıra Tayvan’ın fiili bağımsızlığının hukuki bir statü kazanmasına, Tayvan hükümetinin dünya ülkeleriyle müstakil diplomatik ilişkiler kurmasına, BM’de ve diğer uluslararası kuruluşlarda temsil edilmesine karşı çıkıyor.
