Ülkedeki iç karışıklıklar nedeniyle geçen ay Avustralya, Papua Yeni Gine ve Fiji gibi ülkelerden asker ve polis gücü talebinde bulunan Solomon Adaları Başbakanı Manasseh Sogavare, parlamentodan güvenoyu aldı.
Solomon Star’da yer alan habere göre, Başbakan Sogavare ve hükümetini, iktidara tutunmak için “yalan söylemek, yağmacılık yapmak ve Çin parası kullanarak güç elde etmekle” suçlayan muhalefetin verdiği gensoru önergesi, Solomon Adaları Parlamentosu’nda oylandı.
Sogavare, güven oylaması öncesinde milletvekillerine hitaben yaklaşık 90 dakika süren konuşmasında, yanlış bir şey yapmadığını dile getirerek “şer güçlerine” veya “Tayvan’ın ajanlarına” boyun eğmeyeceğini söyledi.
Parlamentodaki oylamada 32 milletvekilinin desteğini alan Sogavare için 2 milletvekili çekimser oy kullanırken, 15 vekil de aleyhinde el kaldırdı.
Başkent Honiara’da, şiddet olaylarının yeniden patlak verebileceği endişeleri nedeniyle, oylama öncesinde birçok işletmenin kapalı tutulduğu açıklandı.
Barışçıl protestodan büyüyerek isyana dönüşen gösterilerde, isyancıların binaları ateşe vermesi ve mağazaları yağmalamasının ardından, Solomon Adaları hükümetinin talebi ile ülkeye konuşlandırılan, Avustralya, Papua Yeni Gine, Fiji ve Yeni Zelanda’dan askeri birlikler ve polis güçleri barışın korunması için görev yapıyor.
Pekin’i tanıma kararı alan Sogavare eleştirilerin hedefinde
Yaklaşık 700 bin nüfuslu Solomon Adaları’nda Başbakan Manasseh Sogavare liderliğindeki hükümeti protesto eden göstericiler, 24 Kasım’da başkent Honiara’da toplanmıştı.
Çoğu başkentin bulunduğu Guadalcanal Adası’nın dışından, takımadalar ülkesinde nüfusun yoğun olduğu Malaita Adası’ndan gelen protestocular, Başbakan Sogavare’nin istifasını talep etmişti.
Protestocular, Sogavare’nin diplomatik tanıma ilişkisini Tayvan’dan Çin’e çevirme kararının ardından, söz verilen ekonomik yardım ve yatırımların yapılmadığı gerekçesiyle kararı eleştiriyor.
Okyanusya ülkesi, 16 Eylül 2019’da Tayvan hükümeti ile resmi ilişkilerini keserek Çin Halk Cumhuriyeti hükümetini Çin’in temsilcisi olarak tanıma ve resmi ilişki kurma kararı almıştı.
Solomon Adaları’nda Nisan 2019’da iktidara gelen Sogavare liderliğindeki “Demokratik Koalisyon” hükümeti, seçim kampanyasında Çin ile ekonomik ilişkileri geliştirmek üzere diplomatik tanıma tercihini Taipei’den Pekin’e kaydırmayı vadetmişti.
Solomon Adaları’nın ilişkileri kesmesi sonucu Tayvan’ı tanıyan ülke sayısı 16’ya düşmüştü. Daha önce Orta Amerika ülkeleri El Salvador, Panama, Afrika ülkeleri Burkina Faso, Sao Tome ve Karayip ülkesi Dominik Cumhuriyeti, Tayvan ile diplomatik ilişkilerini keserek Pekin yönetimiyle diplomatik ilişki kurmuştu.
Çin-Tayvan anlaşmazlığı
Çin’de İkinci Dünya Savaşı’nın ardından çıkan iç savaşta Mao Zedong liderliğindeki Çin Komünist Partisinin (ÇKP) 1949’da iktidarı ele geçirmesi ve Çin Halk Cumhuriyeti’nin kuruluşunu ilan etmesi üzerine Çan Kay-şek liderliğindeki Çin Milliyetçi Partisi (Kuomintag) üyeleri, Tayvan’a yerleşip 1912’de kurulan “Çin Cumhuriyeti” iktidarının Ada’da devam ettiğini ileri sürerek bağımsızlıklarını ilan etmişti.
Bu girişim Çin tarafından kabul edilmese de Tayvan temsilcileri, 1971’e kadar Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulunda Çin’i temsil etmişti. 1950’ler ve 1960’larda çok sayıda ülkenin diplomatik ilişki tercihini Çin Cumhuriyeti’nden Çin Halk Cumhuriyeti’ne çevirmesinin ardından 1971’de BM Genel Kurulunda yapılan oylamada Pekin hükümetinin Çin’in tek meşru temsilcisi kabul edilmesiyle Tayvan’ın uluslararası örgütlerdeki konumu belirsiz hale gelmişti.
Pekin yönetimi, “Tek Çin” ilkesini benimseyerek Tayvan’ın kendi topraklarının parçası olduğunu savunuyor. Çin, boğaz ve çevresindeki askeri varlığının yanı sıra Tayvan’ın fiili bağımsızlığının hukuki bir statü kazanmasına, Tayvan hükümetinin dünya ülkeleriyle müstakil diplomatik ilişkiler kurmasına, BM’de ve diğer uluslararası kuruluşlarda temsil edilmesine karşı çıkıyor.
