Avrupa Birliği (AB), üyelerinden Polonya’ya karşı hukukun üstünlüğünü ihlal ettiği gerekçesiyle bir kez daha yasal süreç başlattı.
AB Komisyonundan yapılan açıklamada, Polonya Anayasa Mahkemesinin temmuz ve ekim aylarında aldığı kararlar hakkında ciddi endişeler bulunduğu belirtildi.
Polonya Anayasa Mahkemesi, ülkedeki ulusal yasaların belli konularda AB hukukunun üzerinde olduğuna hükmetmişti.
AB Komisyonu, Polonya’daki bu kararın Birlik hukukunun uygulanmasına, AB’nin en yüksek yargı makamı olan Adalet Divanının bağlayıcılığı bulunan kararlarını ihlal anlamına geldiğini bildirdi.
Komisyon, ayrıca Polonya Anayasa Mahkemesinin “bağımsızlığı ve tarafsızlığı hakkında ciddi şüpheleri” bulunduğunu, mahkemenin yasayla kurulan “yargı makamının taşıması gereken koşulları” yerine getirmediği düşüncesinde olduğunu kaydetti.
AB ile Polonya arasında son yıllarda hukukun üstünlüğü ve yargı bağımsızlığı gibi alanlarda sık sık tartışmalar ve gerginlikler yaşanıyor.
AB, Birlik hukukunun ulusal mevzuatın üzerinde bulunduğunu belirtiyor. AB ayrıca Polonya’daki mahkemelere yargıçların atanmasının sorunlu olduğu, yargı bağımsızlığının sağlanmadığı gibi gerekçelerle Polonya’yı eleştiriyor.
AB Komisyonu, bu kapsamda daha önce de ilki 2017’de olmak üzere 2019 ve 2020’de Polonya hakkında ihlal süreçleri başlatmıştı.
AB’nin ihlal süreci
AB’nin bir üye ülke hakkında başlattığı ihlal sürecinde önce Komisyon tarafından resmi bildirim mektubu gönderiliyor ve 2 ay içinde cevap verilmesi bekleniyor.
AB Komisyonu, üye ülkenin AB hukuku içinde yükümlülüklerini yerine getirmediğine karar verirse resmi bir talep gönderiliyor ve AB hukukuna uygun davranılması isteniyor. Üyenin buna da 2 ay içinde cevap vermesi isteniyor.
Üye ülkenin hala AB hukukuna uygun davranmadığı kanaatine varılırsa AB Komisyonu meseleyi AB Adalet Divanına götürebiliyor. Birçok konu mahkemeye gitmeden çözülebiliyor.
Ancak AB üyesi ülkenin hukuku zamanında uygulamadığı düşünülürse AB Komisyonu, Adalet Divanından üye ülkeye ceza vermesini talep edebiliyor.
AB Adalet Divanı, üye ülkenin AB hukukunu ihlal ettiğine hükmederse ulusal makamların Divan kararını uygulaması bekleniyor. Karar uygulanmazsa AB Komisyonu yine AB Adalet Divanına başvurarak üye ülkeye mali ceza verilmesini isteyebiliyor. Bu da günlük veya tek seferde verilecek bir para cezası olabiliyor.
Polonya’ya daha önce ceza verilmişti
AB Adalet Divanı, son olarak temmuzda yargıçlara yönelik disiplin mekanizmasının durdurulması gerektiği yönünde karar almıştı. AB mahkemesi, bu kararı uygulamadığı gerekçesiyle Polonya’ya günlük 1 milyon avro para cezası vermişti.
AB Komisyonu, COVID-19 ekonomik sonuçları ile mücadele amacıyla üye ülkeler için hazırlanan kurtarma fonu kapsamında Polonya’ya vereceği 23,9 milyar avro fonu da henüz onaylamadı.
AB içindeki bazı ülkeler, Polonya ve AB ile benzer sorunlar yaşayan Macaristan’a Birlik’in kurtarma fonundan verilecek payın “şartlılık mekanizması gereği” onaylanmamasını savunuyor.
