Salondan mutfağa gittiğinizde ne yapacağınızı unutup “bugün de çok dalgınım” dediniz mi? Dediyseniz, yaşadığınız bu durumun bilimsel bir karşılığı var. Bilim insanları anlık mekan değişiminden kaynaklı bu unutkanlığı “Kapı Etkisi” olarak tanımlıyor.
Kapı Etkisi; insan zihninin çalışma prensibinden kaynaklanıyor. Zihin, yaşanan olayları, düşünceleri ayrı ayrı depolar ve bunları çevre ile birbirine bağlar. Ortam değiştiğinde ise eski çevrenin bilgilerini anlık olarak hatırlamakta güçlük çeker. İşte bunun kaynağını araştıran bilim insanları çok daha eskiye gittiler.
“Kapı Etkisi” eski çağlardan kalma bir alışkanlık
İnsanlığın ilk zamanlarıyla bu konuyu ilişkilendiren bilim insanları şöyle bir sonuca ulaştılar. İnsanoğlu, eski çağlarda yaşadığı mağaradan çıktığı andan itibaren sadece hayatta kalmaya odaklanıyordu. Mağaradayken aklında olan bir düşünce veya fikir, vahşi ortama çıktığında aklında kalmıyordu. Karnını doyurmak veya gelebilecek olası vahşi hayvan saldırılarından kaçmak aklındaki tek düşünce oluyordu. İşte bu, “Kapı Etkisi”nin temel kaynağı olarak görülüyor.
Zihin sadece gerçek dünyada değil sanal dünyada da bu sistemle çalışıyor.
Sanal kapı geçişi de unutkanlığı tetikledi
Notre Dame Üniversitesi’nin yaptığı araştırmaya katılan bireyler iki gruba ayrıldı. Birinci grupta yer alanlardan, sanal ortamdaki bir masada bulunan sıralı objeleri, aynı odadaki başka bir masaya aynı sırayla taşımaları istendi. İkinci grupta yer alanlardan ise, sıralı objeleri başka bir odadaki masaya aynı sırayla taşımaları istendi. Sonuçlar gösterdi ki, oda değiştiren gruptakiler objelerin sırasını karıştırdı. Yani beyin, sanal ortamda da “Kapı Etkisi”ni yaşadı.
Araştırmalar ve deneyler gösteriyor ki, yaşanan bu kısa süreli unutkanlığın kaynağı çok eskilere dayanıyor. Bir anlık dalgınlık veya vücut yorgunluğunu bahane olarak gösterdiğimiz bu anlar, aslında atalarımızın bize bir mirası.
