Irak’ın Kerkük kentindeki tarihi kale, şehrin en önemli simgelerinden. Saddam Hüseyin döneminde ve ABD işgali sırasında ciddi hasar alan yapının, yapılan kısmi rehabilitasyon çalışmalarının ötesinde kapsamlı bir restorasyon projesine ihtiyacı var.
Irak’ın köklü bir geçmişe sahip kentlerinden Kerkük’te tarihe ışık tutan birçok esere rastlamak mümkün.
Türkmen, Arap, Kürt, Müslüman ve Hristiyan başta olmak üzere birçok etnik ve dini grubun yıllardır bir arada yaşadığı kentin en önemli tarihi varlıklarından biri ise Kerkük Kalesi.
Tarih boyunca çeşitli medeniyetlere beşiklik eden bu kale, kentteki birlikteliğin simgelerinden biri.
Kerkük kent merkezinde yer alan kale, en çok Osmanlı döneminde yapılan eklemelerle genişletildi.
“Binlerce yıllık tarihe sahip”
Kalenin olduğu tepede, milattan binlerce yıl önceye ait kalıntılara rastlandı. Büyük İskender’in yaptırdığı 60’tan fazla gözetleme kulesi ve Osmanlı döneminden kalma sur ve kapılar ise kalenin farklı dönemlerden kalan en önemli parçalarından bazıları.
Iraklı araştırmacı ve tarihçi Necat Kevser, Kerkük Kalesi’nin milattan önce 4000 yılına kadar uzanan bir tarihe sahip olduğuna inandıklarını söyledi:
Kevser, “Kalenin, kavimlerin ilk göç döneminde Sümerlilerin ve ardından Türkmenlerin Türkistan’dan Mezopotamya’ya yerleştiği dönemde inşa edildiği düşünülüyor” ifadeleriyle bu kalenin köklü geçmişine dikkat çekti.
UNESCO’nun Dünya Mirası Geçici Listesi’ne de giren bu tarihi yapının içinde
farklı dinlere ait birçok ibadethane var.
Danyal Peygamber Camii, Ulu Cami ve Ummul Ahzan Keldani Kilisesi bu yapılardan sadece bazıları.
Kerkük Tarihi Varlıklar Dairesi Başkanı Raid Ukla Muhammed, Kerkük Kalesi’nin Dünya Mirası Geçici Listesi’ne giren Irak’ın 13’üncü tarihi varlığı olduğunu söyledi.
Kalenin bir kısmı 1990’da Saddam rejimi tarafından yıkılırken, bölgenin ilk sakinleri olan Türkmen aileler de zorla göç ettirildi.
Doğa olayları ve bakımsızlık nedeniyle yıkılmanın eşiğine gelen tarihi kale ABD işgali sırasında da büyük hasar aldı.
Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığının (TİKA) girişimleriyle Kerkük Kalesi’nin bazı bölümleri ve yanı başındaki tarihi Kayseri Çarşısı restore edildi.
Ancak yapının bazı bölümleri ve etrafındaki tarihi evlerin büyük bir kısmı yıkılma eşiğinde olması nedeniyle kapsamlı bir restorasyon projesine ihtiyaç var.
Kentin sakinleri devletin bu konuya bir an önce el atmasını bekliyor.
Muhabir: Hacer İmad – TRT Arabi
