NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, NATO ve Batılı ülkelerle Rusya arasında Avrupa’nın güvenliği hakkında bu hafta yapılacak görüşmelerden hemen sonuç beklemenin gerçekçi olmayacağını söyledi.
NATO-Ukrayna Komisyonu Toplantısı öncesinde Ukrayna Başbakan Yardımcısı Olga Stefanishyna ile basın toplantısı düzenleyen Stoltenberg, bugün Cenevre’de ABD-Rusya görüşmesi yapılacağını, çarşamba günü Brüksel’de NATO-Rusya Konseyi’nin toplanacağını ve perşembe günü Viyana’daki AGİT toplantısı düzenleneceğini hatırlattı.
Stoltenberg, “Bu haftayı bitirdiğimizde, toplantıları tamamladığımızda, sorunların çözülmüş olmasını beklemek gerçekçi değil.” dedi.
NATO’nun sorunların çözümü için bir süreç, bir dizi toplantı düzenlenmesi üzerinde anlaşmayı ümit ettiğini belirten Stoltenberg, şunları kaydetti:
“Her iki tarafta da Avrupa’da silahlı bir çatışmayı engellemek için süreç başlatma konusunda gerçek bir irade olduğunu ümit ediyorum. NATO tarafında bu irade var. Biz ilerleme sağlayacak bir süreç, bir dizi toplantı üzerinde anlaşmayı hedefliyoruz.”
Ukrayna’nın NATO üyeliği
Jens Stoltenberg, Ukrayna’yı desteklemeye devam edeceklerini, bu ülkenin NATO standartlarını karşılaması için yardımı sürdüreceklerini belirtti.
Stoltenberg, “Avrupa’da herhangi bir ülkenin, hangi güvenlik düzenine dahil olacağı da dahil olmak üzere, kendi yolunu seçme hakkında taviz vermeyeceğiz. Ukrayna’nın ne zaman NATO üyesi olacağı Ukrayna’nın ve NATO üyesi 30 ülkenin kararıdır. Başka kimsenin bu konuda söz söyleme hakkı yoktur.” değerlendirmesinde bulundu.
Ukrayna, NATO’dan üyelikle ilgili netlik istiyor
Ukrayna Başbakan Yardımcısı Stefanishyna da Rusya’nın güvenlik garantileri konusunda dayatmalarda bulunduğunu, müzakerelerin Rus askerlerinin Ukrayna sınırından çekilmesiyle başlaması gerektiğini vurguladı.
Rusya’nın, Ukrayna’yı işgal için yeterli sayıda askerini sınıra yığacağı gerçeğini herkesin görmesi gerektiğini belirten Stefanishyna, bunun önlenmesi için gereken her şeyin yapılmasını istedi.
Stefanishyna, ülkesinin istediği ittifaka katılma hakkı bulunduğunu vurgulayarak, “Euro-Atlantik entegrasyon Ukrayna anayasasında bulunmakta, halkın büyük çoğunluğu tarafından desteklenmektedir. Bu müzakere konusu veya koz olarak kullanılacak bir şey değildir.” diye konuştu.
Olga Stefanishyna, NATO’nun “açık kapı politikasını” değiştirmeyeceğine inandıklarını ifade ederek, Ukrayna gibi NATO’ya üye olmak isteyen ülkelerin durumuna netlik kazandırılmasını talep etti.
Rusya’nın güvenlik garantileri önerileri
Rus ordusunun Ukrayna sınırında son aylarda yaptığı askeri tahkimat sonrası NATO ile Rusya arasında gerginlik artmış, ilişkiler Soğuk Savaş sonrası en düşük seviyeye gerilemişti.
30 Kasım’daki NATO Dışişleri Bakanları sonunda, Rusya’nın, Ukrayna’ya karşı saldırgan tutum göstermesi halinde bunun “ciddi sonuçları ve ağır bedeli” olacağı uyarısı yapılmıştı.
Rusya, 15 Aralık’ta ABD ve NATO’ya ilettiği güvenlik garantileri konulu anlaşma teklifinde, NATO’nun doğuya doğru genişlemesinden ve eski Sovyetler Birliği ülkelerinin NATO’ya alınmasından vazgeçilmesine dair ABD’den taahhüt istiyor.
ABD’nin, eski Sovyetler Birliği ülkelerinde ve NATO üyesi olmayan ülkelerde askeri üs kurmaması, herhangi bir askeri faaliyette bulunmak için bu ülkelerin altyapısını kullanmaması ve bu ülkelerle askeri iş birliği yapmaması talepleri de taslak anlaşma metinlerinde yer alıyor.
Rusya’nın teklifinde, nükleer silahların her ülkenin kendi ulusal toprakları dışında konuşlandırılmaması ve ulusal topraklar dışında konuşlandırılan bu tür silahların geri çekilmesine yönelik maddeler de bulunuyor.
Bu konuların ele alınması için bu hafta Batılı ülkeler ve NATO ile Rusya arasında bir dizi görüşmeler yapılacak.
ABD ve Rusya dışişleri bakan yardımcıları, bugün İsviçre’nin Cenevre kentinde bir araya geliyor. 12 Ocak’ta Brüksel’de, 2019’dan beri toplanmayan NATO-Rusya Konseyi toplanacak. 13 Ocak’ta ise Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) bünyesinde bu konular Viyana’da ele alınacak.
