TUSAŞ Genel Müdürü Temel Kotil, başta Milli Muharip Uçak Projesi’nin ihtiyaçlarını karşılamak olmak üzere çeşitli projeler için kurdukları yeni tesislerin ihracat yoluyla ülke ekonomisine katkı sağlayacağını söyledi.
Türk Havacılık ve Uzay Sanayii AŞ (TUSAŞ) Genel Müdürü Temel Kotil, TUSAŞ’ın son dönemde hayata geçirdiği Milli Muharip Uçak Mühendislik Merkezi, Kompozit Üretim Binası, Uzay Sistemleri Mühendislik Merkezi, Fabrika Seviyesi Komponent Bakım Onarım Kontrol Merkezi gibi yatırımlara ilişkin değerlendirmede bulundu.
Bu yatırımların ana felsefesinin Milli Muharip Uçak Projesi’ne dayandığını vurgulayan Kotil, bir uçağın milli muharip, milli savaş uçağı olabilmesi için tümüyle yerli ve milli olması gerektiğini söyledi. Kotil, “Dışarıdan malzeme geldi, gelmedi veya iniş takımları gelmedi, motoru gelmedi gibi şeyler olmaz. Zaten o ‘milli muharip’ olmuyor, lisans altında üretim oluyor. Onun için Milli Muharip Uçağın her şeyini yerli yapmak zorundayız” dedi.
“Uçağın iniş takımları, motoru Türkiye’de yapılacak”
Bu kapsamda rüzgar tüneli de inşa ettiklerini belirten Kotil, şu değerlendirmede bulundu:
“Rüzgar tünelinde çok sayıda test yapmamız gerekiyor, şimdilik yurt dışına gidiyoruz. Uçağın iniş takımları, motoru Türkiye’de yapılacak. Her bir uçağı radarın görüp görmediğinin uçurulmadan test edilmesi gerekiyor. O tesisi de kurmamız önemli. İmalatıyla ilgili kompozit, titanyum olsun, uçaklarda az miktarda çelik olur, onların burada yapılması gerekiyor. Dolayısıyla bu kadar yerlilik oranının yüksek olma mecburiyeti Milli Muharip Uçak olmaktan geliyor, yatırımları da en çok tetikleyen bu oluyor aslında. Milli Muharip Uçağa yönelik yatırımların birçoğunu yaptık. Bu bitmeyen bir yol olacak. Uçağın geliştirmeleriyle devam edecek.”
“95 bin metrekarelik çok büyük bir tesis kurduk”
Temel Kotil, böylesine kapsamlı yatırımlara Milli Muharip Uçak ile sınırlı tutulması durumunda yazık olacağını dile getirerek, tesislerden farklı eksenlerde fayda sağlamayı amaçladıklarını söyledi.
Kompozit Binası olarak 95 bin metrekare çok büyük bir tesis kurduklarını hatırlatan Kotil, “Tesis her şey tamam anlamına gelmiyor ama çok şeyi içinde barındırıyor anlamına geliyor. Milli Muharip Uçağın kanadını yapmak için benim bir tesise ihtiyacım var. Tesisi öyle yapıyoruz ki aynı zamanda Boeing, Airbus’a da iş yaparak gelir getirmemiz gerekiyor. Milli Muharip’in kanadında büyük titanyum parçalar var. 3 boyutlu printer üzerinden yapmak için büyük bir yatırım yapıyoruz. Yalnızca Milli Muharip Uçağın kanadındaki titanyum parça için bu yatırım fizibil değil. O nedenle Boeing, Airbus için de kullanıyorum” diye konuştu.
“Çalışan sayımız 5 bin 200’lerden 13 bine yaklaştı”
Şirket olarak ülkede teknolojik yatırım yapıp bunun çıktısı olarak da Milli Muharip Uçağı, Hürjet gibi projeleri ortaya koymak için çalıştıklarını vurgulayan Kotil, şunları kaydetti:
“Büyük bir şey yapıyorsanız, yerli ve milli olması gerekiyor. Yerli ve milli olan pahalı olur. Biz yöneticilerin görevi de bunu uluslararası pazarda işe dönüştürmek. Uluslararası pazarda zaten TUSAŞ’ın kendi işleri var. Tek başımıza 500 milyon dolar, büyük ortağı olduğumuz TEI’yi de konsolide ederseniz aşağı yukarı 800 milyon dolarlık ihracat yapıyoruz. Sağ tarafa bir sıfır getirmek zor ama niyet niyettir. Bir taraftan cari açığı düşürecek yatırımlar yapıyoruz ama asıl odağımız Milli Muharip Uçak, Hürjet, Hürkuş, Atak Helikopteri, 21 kişilik Genel Maksat Helikopteri, Gökbey Helikopteri, İHA’larımız ki başkaları da gelecek, Small GEO uydumuz yapılıyor şu anda, Türksat 6A bitmek üzere, gözetleme uydusu yapıyoruz. Yatırımın yanında daha önemlisi genç mühendisler. Burada 5 yılım doldu. 8 bin kişi işe almak nasip oldu. Çalışan sayımız 5 bin 200’lerden 13 bine yaklaştı. 20 binde gözümüz var. Mühendis sayımız 1200’den 5 bine yaklaştı. 10 binde gözümüz var. Asıl büyük aset insan. Bu insanlar yapacaklar ama ilk önce Milli Muharip Uçak.”
