Kuzey İrlanda’nın Londonderry şehrindeki bir gösteri sırasında İngiliz paraşütçü birliği askerlerince öldürülen Kuzey İrlandalı siviller, olayın 50. yılında anıldı.
Kuzey İrlanda binlerce kişi, yarım asır önce öldürülenleri anmak için Derry’de bir araya gelerek, Bogside Mahallesi’ndeki anıta yürüdü.
Yürüyüş, sonunda askerlerin ateş açtığı, 30 Ocak 1972’deki sivil haklar yürüyüşünün rotasını izledi.
Ellerinde birer gül bulunan 14 çocuğun öncülük ettiği yürüyüşün sonunda, Kanlı Pazar anıtına çelenkler bırakıldı.
Törene, İrlanda Başbakanı Micheal Martin, Dışişleri Bakanı Simon Coveney, Sinn Fein Partisi Başkanı Mary Lou McDonald ve Kuzey İrlanda Bölgesel Hükümeti Başbakan Yardımcısı Michelle O’Neill katıldı.
İngiltere Başbakanı Johnson’a af uyarısı
Sinn Fein Partisi Başkanı McDonald, çok etkileyici bir törenin yapıldığını söyledi.
“Bugün, hem geçmişe hem de ileriye bakmakla da ilgili. Derry’den bugün barış, ilerleme, hakikat ve adalet ihtiyacına ilişkin büyük bir mesaj verildi. (İngiltere Başbakanı) Boris Johnson bunu dikkatle dinlemeli ve tüm af planlarından vazgeçmeli.”
Kuzey İrlanda’da çatışmalara son veren Hayırlı Cuma Anlaşmasının Uygulanması Ortak Komitesi Başkanı Fergus O’Dowd TD ise aradan geçen 50 yıla rağmen kimseye ceza verilmemesine dair de değerlendirmede bulundu.
“Bence 50 yıl, çok uzun bir süre ama bu adalet henüz sağlanamadı. Aileler, adalet arayışlarına devam etmeli. Onları öldürenler 50 yıl sonra da olsa adaletin tüm acımasızlığıyla yüzleşmeli.”
Kanlı Pazar günü İngiliz Paraşüt Alayı askerleri tarafından vurularak öldürülen William Nash’in kardeşi Charlie Nash de olayın ayrıntılarının kamuoyuna açıklanması gerektiğini vurgulayarak, “Çıkıp olanları anlatmaları ve yalan söylemeyi bırakmaları gerekiyor.” diye konuştu.
İrlanda Cumhuriyeti’nden Derry’ye gelen genç de Kanlı Pazar hakkında bilgi edinmenin önemli olduğunu çünkü olayın “tüm İrlanda Adası’nı değiştirdiğini” ifade etti.
Kanlı Pazar Olayı
Derry şehrinde, 30 Ocak 1972’de konut ve istihdamda Katoliklere karşı ayrımcılığı protesto etmek için yapılan sivil haklar yürüyüşü sırasında, İngiliz askerlerin ateş açması sonucu 13 kişi olay yerinde, yaralılardan biri de 5 ay sonra hayatını kaybetmişti.
1972’deki ilk soruşturmada kurbanlar suçlansa da 1998’de başlayan ve 2010’da tamamlanan ikinci soruşturmada, sivillerin masum olduğu, askerlere ateş açmadığı sonucuna varılmıştı. Göstericilerin silah veya bomba taşımadığı ve çoğunun kaçarken arkalarından vurulduğu tespit edilmişti.
Raporun ardından dönemin Başbakanı David Cameron, parlamentoda yaptığı konuşmada, “Bu raporun sonuçları kesinlikle açık. Hiç şüphe yok, muğlak bir şey yok, belirsizlik yok. Kanlı Pazar günü yaşananlar, hem haksız hem de gerekçesizdi. Bu yanlıştı. Silahlı kuvvetlerimizin bazı mensupları yanlış hareket etti. Silahlı kuvvetlerimizin davranışlarından nihai olarak hükümet sorumludur ve bunun için hükümet ve esasen de ülkemiz adına çok üzgünüm.” ifadesini kullanmıştı.
Ancak rapora veya “üzgünüz” açıklamasına rağmen hiçbir askere veya yetkiliye ceza verilmedi. Olay nedeniyle 18 asker hakkında savcılığa şikayette bulunulsa da bunlardan hiçbiri yargılanmadı.
