Afganistan’ın başkenti Kabil’in 15 Ağustos’ta Taliban’ın eline geçmesinden bir gün önce Beyaz Saray’da yapılan bir toplantının basına sızan notları, Başkan Joe Biden yönetiminin Afganistan’dan çekilme konusundaki hazırlıksızlığını ortaya koydu.
Amerikan Axios haber sitesi, 14 Ağustos 2021’de ABD saatiyle 15.00-14.30 saatleri arasında Ulusal Güvenlik Konseyi bünyesinde kabine üyelerinin yardımcıları ve güvenlik kurumlarının üst düzey yöneticileri ile Beyaz Saray’da Afganistan’dan çekilme süreci ile ilgili yapılan toplantının notlarının olduğu bir belgeye ulaştı.
Belgede üst düzey yetkililerin, tahliyede önceliğin ABD personeli, vatandaşları ve tahliyeleri üzerine ABD hükümeti ile anlaşması olan müttefik devletlerin personeline verileceği ifade ediliyor.
Daha sonra da Afgan asıllı ABD vatandaşları, ABD tarafından çalıştırılan Afganlar ve Amerikan ordusu ile iş birliği yapan Afganlar’ın mümkün olduğunca kısa sürede tahliye edileceği belirtilen belgede, tahliye edileceklerin nakledilecekleri ülkelerin o zamana kadar belirlenmediği ortaya çıkıyor.
Belgede ayrıca, o güne kadar ABD ile iş birliği yapmış kişilere henüz ulaşılmadığı, bu kişilerin henüz belirlenmediği ve taramadan geçirilmediği de dikkat çekiyor.
Belge, Kabil’in düşmesine saatler kala Biden yönetiminin Afganistan tahliyesi konusunda henüz bir adım atmadığını ortaya koyuyor.
Büyük bir kısmının keçeli kalemle kapatıldığı belgenin açık kısmında, Dışişleri Bakanlığının Kanada ve NATO üyesi Avrupa ülkeleri ile tahliye edilenlerin geçici olarak nakledilmesi için görüşmelere başlaması isteniyor.
Ayrıca, belgede Pentagon’un günlük 5 bin kişi tahliye etmek üzere planlama yapması talep ediliyor.
Biden yönetimi, Afganistan tahliyesini “tarihte benzeri görülmemiş tahliye” olarak lanse ederken, sızdırılan bu belge bir taraftan tahliye sırasında yaşanan kaos ve plansızlığın, diğer taraftan geride yüzlerce ABD vatandaşı ve on binlerce Amerikan ordusu ile iş birliği yapmış Afganların bırakılmasının nedenini günyüzüne çıkardı.
Biden, 14 Nisan 2021’de 11 Eylül’ün yıl dönümüne kadar ABD kuvvetlerinin Afganistan’dan tamamen çekilmesi için talimat vermişti.
Askeri tahliye büyük ölçüde tamamlanırken, ABD istihbaratının Afgan ordusunun dağılmasını ve hükümetin çökmesini ön görememesi büyük bir kaosa neden olmuştu.
Afgan hükümeti çökmüş, ordu dağılmış ve Taliban 15 Ağustos’ta Kabil’e girmişti.
Bunun üzerine on binlerce Afgan Kabil Hamid Karzai Uluslararası Havaalanı’na akın etmiş ve ABD askeri kargo uçaklarına binmeye çalışmıştı.
Diğer taraftan, ABD’nin tahliyede öncelik koşullarını taşıyan on binlerce kişi ise havaalanına ulaşamamıştı.
Kaosla sonuçlanan çekilmeye ilişkin tartışmalarda ABD kurumlarının koordinasyonsuzluğu ve hazırlıksızlığına işaret edilmişti.
