Rusya ile Ukrayna arasındaki gerilim, tarafların savaş yok çağrılarına rağmen artmaya devam ediyor. Peki bölgedeki krizde Türkiye’nin attığı adımlar ne anlama geliyor? TRT Haber Washington Muhabiri Tuna Şanlı, ABD’li akademisyenlerle konuştu.
ABD yönetiminin dikkati uzun zamandır Karadeniz’de. Rusya’nın Ukrayna sınırına askeri yığınağı sebebiyle Washington DC’den birbiri karar ve açıklamalar geliyor.
İç ve dış politikada zor günler geçiren Biden yönetiminin isteyeceği son şey krizin devamı.
Bu amaçla; bir taraftan NATO üyelerine takviye birlik sevkederek caydırıcılığını artırırken diğer taraftan diplomasi ile gerginliği azaltmaya çalışıyor.
Bu noktada ABD’den sonra ittifakın en büyük ordusuna sahip Türkiye’nin son hamlesi Washington’da dikkatle takip ediliyor.
“Türkiye bir tür güvenlik kemeri inşa ediyor”
George Mason Üniversitesi’nde Jeopolitika Danışmanı olan Richard Outzen, Türkiye’nin bölgede krizi çözme adımları hakkında şu açıklamaları yaptı.
Türkiye bir tür güvenlik kemeri inşa ediyor. Avrasya, Batı Avrasya, Orta Doğu’nun bazı kısımlarını ve Doğu Avrupa’yı içeren alanda, ülkeleri birbirine bağlayacak türden bir proje. O ülkeler bir Çin, Rusya, ABD değil.
O ülkeleri bu büyük güçlerden ve hegemonyalarından korumaya yardımcı olmak için bir proje. Dolayısıyla Türkler, Rusya’nın, Sovyet sonrası alanda yeniden güç elde etmek için hegemonik bir proje içinde olduğunu sezerse bu ülkeleri yalnız bırakamaz.
Çünkü o zaman Türkiye sınırında Türkiye’ye askeri güç kullanarak koz elde etmeye çalışacak bir Sovyet sonrası birleşmiş bir Rusya’ya sahip olacak.
Dolayısıyla Gürcistan’a, Azerbaycan’a Ukrayna’ya yardım etmek Türkiye için büyük bir jeopolitik değer. Dolayısıyla Türkiye’nin bu yaptığı çıkarı için önemli.
NATO’nun gücü, güçlü bir Türkiye’den geliyor
Biliyoruz ki Biden yönetimi, Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Türk Hükümeti stratejik olarak yeniden yakınlaşmanın yollarını arıyorlar.
Yakınlaşmamızı sağlayacak ortak çıkar ortak proje Ukrayna olabilir. Ben kesinlikle Başkan Biden’ın Kongre’ye ve bu F-16 anlaşmasında söz sahibi olan bazı senatörlere gidip “bakın bu, ikili ilişkimizin değerini gösteriyor.
NATO’nun gücü güçlü bir Türkiye’den geliyor, bu yüzden lütfen bu konuda ısrar edelim” demesinin değer olduğunu düşünüyorum.
Küresel bir güç olan Türkiye’nin çıkarlarını korumak adına bölgedeki gelişmelerde söz sahibi olması batı için büyük avantaj olarak görülüyor. Türkiye’nin diplomatik ve askeri adımları Transatlantik ittifakı için hayati önemde görülüyor.
“Türkiye Karadeniz’de büyük bir paydaş ve istikrar istiyor”
Konuyla ilgili TRT Haber’e konuşan German Marshall Fund Başkan Yardımcısı Ian Lesser, Ukrayna krizi açısından bakıldığında, Türkiye’nin önemli bir paydaş olduğunu düşünüyor.
“Türkiye’nin Rusya ile önemli bir siyasi ilişkisi, hatta bir dereceye kadar Rusya ile bir güvenlik ilişkisi var. Ayrıca Ukrayna ile var. Karadeniz’de güçlü bir aktör. Rusya ile bir çatışmadan doğrudan etkilenebileceği gibi Rusya ile gördüğümüz gibi derinleşen bir rekabeti var Türkiye’nin.
Türkiye Ukrayna’ya çok önemli askeri malzeme sağlıyor. Dolayısıyla Türkiye’nin birçok ülkenin yaptığı gibi bu konuda karmaşık bakış açıları var, aynı zamanda Karadeniz’de büyük bir paydaş ve istikrar istiyor.
Diğer yönü ise, güvenlik durumu çetin hale geldikçe Türkiye’nin stratejik anlamda bir NATO müttefiki olarak önemi, bence ittifakın diğer üyeleri için de daha önemli ve daha açık hale geliyor.
