Çin, 2022 Pekin Kış Olimpiyatları’nın açılış töreninde çok sayıda devlet ve hükümet başkanı, kraliyet mensubu ve uluslararası örgüt başkanını misafir etti. Devlet Başkanı Şi, görüşmelerinde ikili ilişkilere ve dış politikaya dair mesajlar verdi.
Çin Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada, açılış törenine 18 devlet başkanı ve kraliyet mensubu, dört hükümet başkanı, bir meclis başkanı ve yedi uluslararası örgüt başkanı davet edildi.
Devlet Başkanı Şi, açılış töreni için Pekin’e konuk olan liderlerle temaslarda bulundu, ikili ilişkilere ve Çin dış politikasına yönelik mesajlar verdi.
Görüşmelerin ardından yapılan açıklamalarda ikili ilişkilere dair birkaç önemli noktaya ve karşılıklı iyi niyet ifadelerine yer verildi.
Daha çok nezaket ve iyi ilişkileri vurgulama amacını taşıyan ziyaret ve görüşmelerde kayda değer kararlar alınmasa da davetlilerin seçimi, davet edilenler dışında edilmeyenler ve boykot uygulayanlar göz önüne alındığında Çin’in dış ilişkilerinin güncel durumuna ilişkin ipuçları verdi.
Çin ve Rusya arasında “stratejik koordinasyonun derinleştirilmesi” çağrısı
Olimpiyatların en dikkat çeken konuğu, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin oldu. Ukrayna’da yaşanan gerilim nedeniyle dünyanın gündemindeki lider, son dönemde aynı şekilde ABD ve Batı ülkeleriyle gerilimler yaşayan Pekin ile yakınlaşmaya önem veriyor.
Devlet Başkanı Şi’nin, Putin ile açılış töreni öncesi yaptığı görüşmede, “iki ülke arasındaki stratejik koordinasyonun derinleştirilmesi” çağrısında bulunuldu.
İki liderin görüşmesi öncesinde Dışişleri Bakanları Vang Yi ve Sergey Lavrov da yaptıkları görüşmede, Çin ve Rusya’nın Asya-Pasifik’te çatışmayı tetiklemek isteyen “blok” oluşumlarına karşı olduğunu vurguladı.
Orta Asya Türk cumhuriyetlerinin liderleri Pekin’de
Açılış törenine tüm Orta Asya Türk cumhuriyetlerinin devlet başkanlarının katılması dikkati çekti.
Çin Devlet Başkanı Şi, Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev, Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadır Caparov, Tacikistan Cumhurbaşkanı İmamali Rahman, Türkmenistan Cumhurbaşkanı Gurbanguli Berdimuhamedov ve Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev ile görüştü.
Liderlerle açılış töreninin ertesi günü, 5 Şubat’ta görüşen Şi, Çin’in Orta Asya ülkeleriyle iş birliğine, bölgede güvenlik ve istikrarın sağlanmasına verdiği önemin altını çizdi.
Kazakistan’da ocakta yaşanan ve en az 164 kişinin yaşamını yitirdiği hükümet karşıtı gösterilerin ardından ilk kez Pekin’i ziyaret eden Cumhurbaşkanı Tokayev, Şi’ye ülkesindeki durumu istikrara kavuşturma çabalarına verdiği destek ve ayrıca yeni Kazakistan’ın inşasında gerekli yardımı sağlamaya hazır olduğu için teşekkür etti.
Orta Doğu ülkelerine iş birliğini artırma mesajı
Orta Doğu ülkelerinden Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi, Katar Emiri Şeyh Temim bin Hamed Al Sani ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) Veliaht Prensi Muhammed Bin Zayid Al Nahyan ile bir araya gelen Şi, bölge ile iş birliğini geliştirme mesajı verdi.
Şi, Mısırlı mevkidaşı Sisi ile buluşmasında Çin-Mısır ilişkilerinde karşılıklı güvenin güçlendiğini ve pratik iş birliğinin olumlu sonuçlarının görüldüğünü söyledi.
İki ülke arasında salgınla mücadele alanında da somut iş birliğinin sonuçlarının görülmeye başlandığını kaydeden Şi, iş birliğinin Çin’in Arap dünyası ve Afrika ile ortak geleceği paylaşan bir topluluk oluşturmasının önünü açmasını diledi.
Şi, Körfez liderlerine de yeni dönemde ekonomik ve enerji alanındaki iş birliğini artırmanın yanı sıra bu ülkelerin ulusal egemenlik, güvenlik ve istikrarını destekleme sözü verdi.
ASEAN temsilcilerinin eksikliği dikkat çekti
Çin Devlet Başkanı’nın, Olimpiyatlar vesilesiyle ülkede ağırladığı liderler arasında Güneydoğu Asya İşbirliği Örgütü (ASEAN) ülkelerinden yalnızca Singapur’un temsilcisinin olması dikkat çekti.
Çin’in Pasifik bölgesinde denizlerde egemenlik ihtilafları yaşadığı Malezya, Filipinler, Vietnam ve Brunei Sultanlığı’nın yanı sıra diğer ASEAN üyeleri Endonezya, Kamboçya, Laos, Myanmar ve Tayland’dan temsilciler yer almadı.
Dışişleri Bakanlığı oyunlardan önce yaptığı açıklamada, Kamboçya Kralı Norodom Sihamoni ile Tayland Prensesi Maha Chakri Sirindhorn’un açılış törenine katılacağını duyurmuştu.
Şi, Singapurlu mevkidaşı Halime Yakup ile görüşmesinde Singapur’un Çin’in reform ve dışa açılma döneminin başından bu yana ülke kalkınmasına önemli destek sağladığını hatırlatarak bu rolünü salgın sonrası dönemde de sürdürmesi temennisini dile getirdi.
Doğu Avrupa’ya dönük stratejik ilgi
Devlet Başkanı Şi, açılış törenine katılan Avrupalı liderler Polonya Cumhurbaşkanı Andrzej Duda, Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic, Lüksemburg Büyük Dükü Henri ve Monaco Prensi 2. Albert ile de görüşmeler gerçekleştirdi.
Şi, Polonyalı mevkidaşı Duda ile buluşmasında iki ülkenin ticaret, ulaştırma ve lojistik alanında iş birliğini daha ileri götürmesi gerektiğini vurgulayarak Polonya’nın bir lojistik limanı olarak Çin ve Avrupa arasındaki sanayi ve tedarik zincirinde kilit önemde bir nokta haline gelmesini desteklediklerini söyledi.
Çin’in Polonya’dan daha fazla tarım ürünleri, yüksek kaliteli ürün almayı istediğini ifade eden Şi, Polonya’da Çin’in orta kesimi ile Doğu Avrupa ülkelerinin tarım ürünleri için ortak bir toptancı pazarı kurulmasını en önemli iş birliği projesi olarak gördüklerinin altını çizdi.
Şi, Sırp mevkidaşı Vucic ile buluşmasında da iki ülke arasındaki sıkı dostluğa vurgu yaparak Çin’in Sırbistan’a aşı üretimi, çok taraflı iş birliği ve Kuşak ve Yol projeleri konusundaki desteğini sürdüreceğini ifade etti.
Güney Amerika’dan iki ülke lideriyle görüştü
Şi, Güney Amerika ülkelerinden Arjantin’in Devlet Başkanı Arjantin Devlet Başkanı Alberto Fernandez ile Ekvador’un Devlet Başkanı Guillermo Lasso ile görüştü.
Diplomatik ilişkilerin kurulmasının 50. yıl dönümünde Arjantinli mevkidaşı Fernandez ile bir araya gelen Şi, iki ülkenin Kovid-19 salgını karşısında birbirine destek olup yardım ederek gelişmekte olan ekonomikler arasında dayanışma ve iş birliğinin güzel bir örneğini verdiğine dikkati çekti.
Şi, Çin’in Arjantin ile kalkınma imkanlarını paylaşmaya ve ülkenin sanayi üretimini ve ihracatını artırmasına yardımcı olmaya hazır olduğunu vurguladı.
Diplomatik ilişkilerin kurulmasının 40. yıl dönümünde Ekvadorlu mevkidaşı Lasso ile bir araya gelen Şi, iki ülke arasında kapsamlı stratejik iş birliği ile kalkınmada yeni bir evreye girileceğini vurguladı.
Pakistan ile kalıcı dostluğa vurgu
Çin Devlet Başkanı, Pakistan Başbakanı İmran Han ile buluşmasında da Çin ve Pakistan’ın yeni dönemde ortak geleceği paylaşan bir topluluk olma yolunda daha sıkı bağlar kurma isteğini dile getirdi.
Şi, Pekin’in Çin-Pakistan Ekonomik Koridoru (CPEC) projesi kapsamındaki projelere hız vererek iki ülke arasında kalkınma iş birliğini derinleştirmeyi arzuladığının altını çizdi.
Öte yandan Pakistanlı sporcuların, açılış törenindeki Uluslar Geçit Töreni’nde en fazla alkışı toplayanlar arasında olması dikkat çekti.
Şi, Moğolistan Başbakanı Luvsannamsrai Oyun-Erdene ile görüşmesinde de iyi komşuluk ilişkilerinin devam etmesi temennisini dile getirdi.
Papua Yeni Gine Başbakanı Marape’ye koronavirüs engeli
Olimpiyatlar’a Okyanusya’dan tek konuk olarak gelen Papua Yeni Gine Başbakanı James Marape ise Çin’e varışında Kovid-19 testi pozitif çıktığı için açılış törenine katılamadı, Şi ile planlanan görüşmesini gerçekleştiremedi. Başbakan Marape, Çinli mevkidalı Li Kıçiang ile çevrim içi görüştü.
Çin Devlet Başkanı Şi ayrıca Olimpiyatlar için Pekin’e gelen Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres ve BM Uluslararası Olimpiyat Komitesi Başkanı Thomas Bach ile de görüştü.
Konuk listesinde Kuzey Amerika, Batı Avrupa ülkelerinden, Avustralya ile Yeni Zelanda’dan ve Çin’in Pasifik bölgesinde egemenlik ihtilafları ve tarihsel sorunlar yaşadığı Japonya’dan temsilciler yer almadı.
ABD, İngiltere ve Avustralya, daha önce Çin’in Uygur Türklerine yönelik uygulamaları ve insan hakları ihlalleri nedeniyle Pekin’deki 2022 Kış Olimpiyatları’na diplomatik boykot uygulayacağını açıklamış, Japonya da hükümeti temsilen kabine delegasyonu ve üyesi göndermeyeceğini açıklamıştı.
Önceki Kış Olimpiyatları’na ev sahipliği yapan Güney Kore ise Pekin’de meclis başkanı düzeyinde temsil edildi.
