ABD’nin yeni Ankara Büyükelçisi: Üst düzey ziyaretler göreceğimizi umuyorum

ABD’nin Ankara Büyükelçisi Jeffry Flake, Anadolu Ajansı’na röportaj verdi.  Türkiye-ABD ilişkilerini, ABD Kongresinde edindiği politika tecrübelerinin diplomasiye nasıl yansımalarının olacağını, Türk halkıyla kurduğu bağı, aileye ve kültürel değerlere verdiği önemi, eşi Cheryl Flake ile konutunda anlattı.

ABD Başkanı Joe Biden tarafından ülkesinin Ankara Büyükelçisi olarak geçen yıl temmuz ayında aday gösterilen Flake, ABD Senatosu’nun onayının ardından 7 Ocak 2022’de Türkiye’ye geldi.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a güven mektubunu 26 Ocak’ta sunarak görevine başlayan Flake, diplomasi kariyerine başlamadan önce uzun yıllar siyasetle ilgilendi.

ABD Senatosunda 2013-2019’da Arizona eyaleti senatörü olarak görev yapan Flake, 2001-2013’te de Temsilciler Meclisi üyeliği görevinde bulundu.

Flake’in siyasi kariyerindeki önemli dönüm noktalarından biri, 2019’da eski Başkan Donald Trump’ın yönetimi ve Cumhuriyetçi Partinin politikalarıyla ayrıştığı gerekçesiyle Senato’dan emekli olması. Flake, Cumhuriyetçi olmasına rağmen 2020 başkanlık seçiminde Demokrat Partili Biden’ı destekledi.

Flake, ABD’nin Ankara Büyükelçisi olarak kendi döneminde nasıl bir fark ortaya koyacağını ise göreve başlamasının ardından verdiği ilk röportajda anlattı.

“Ben diplomat değildim, Dışişleri Bakanlığının bir mensubu değildim. 20 yıllık politikacıydım. Politikacı olduğum dönemde ‘Eğer bu işi yapmasaydınız ne yapmak isterdiniz?” sorusu bana sıklıkla yöneltilirdi. Ben de sık sık ‘Dışişleri’nde olmak isterdim.’ diye yanıtlardım.

Biden yönetimi bana bir görev üstlenmeyi düşünüp düşünmediğimi sorduğunda, ‘Sadece önemli bir görev olursa düşünürüm.’ dedim ve bu görev gerçekten önemli. Türkiye önemli. Dünya sahnesinde büyük bir role sahip. Bizim için önemli bir müttefik. Dolaysıyla bu, çok önemli bir zamanda çok önemli bir görev. Hiçbir şey burada olmak kadar beni mutlu edemezdi.”

“Mevcut yakın ilişkimizin faydasını görüyoruz”

Büyükelçilik görevinde, “güçlü ikili ilişkilerin devamı” yönünde katkı sunacağını ve ilişkilerin daha da güçlü olabileceğini dile getiren Flake, “ABD ve Türkiye olarak mevcut yakın ilişkimizin faydasını görüyoruz. Güvenliğimiz güçlendi. Türkiye, 70 yıldır NATO’nun önemli bir üyesidir. Dolayısıyla bu alanda birçok ortak çıkarımız bulunuyor” dedi.

Türkiye-ABD ilişkilerinin sadece güvenlik alanından ibaret olmadığını vurgulayan Flake, ekonominin de iki ülke açısından önemli ve gelişen bir alan olduğuna dikkati çekti.

“Türkiye ile kapsamlı ve büyüyen bir ticari ilişkimiz, önemli pazarlarımız var. Dolayısıyla teşvik etmemiz ve geliştirmemiz gereken, hayati önem taşıyan pek çok şeye sahibiz. Kuşkusuz, şimdi Ukrayna’da olduğu gibi bölgede ortaya çıkan tehditler karşısında, Türkiye ile ilişkilerimiz çok daha önem arz ediyor.”

“Türkiye, ikinci en büyük F-16 filosuna sahip önemli bir NATO üyesi”

Flake, Türkiye ve ABD’nin NATO nezdindeki iş birliğine dair ise “Türkiye, önemli bir NATO üyesi. İkinci en büyük F-16 filosuna sahip, NATO misyonlarına en büyük katkı sunan üçüncü ülke” dedi.

Ortak çalışma grubu hazırlıkları: Yanıt kısa zamanda gelecek

Flake, Türkiye-ABD ilişkilerinin geliştirilmesi için kurulması kararlaştırılan ortak mekanizmayı ve ilişkilerdeki sorunlu konuların ele alınacağı çalışma grubuna ilişkin son durumu da değerlendirdi.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile ABD Başkanı Biden’ın 31 Ekim 2021’de Roma’daki görüşmelerini hatırlatan Flake, iki ülke liderinin, Türkiye ve ABD’nin birlikte çalıştığı ya da tam olarak aynı görüşte olmadığı konulara ilişkin yüksek düzeyli diyaloğu teşvik eden bir stratejik mekanizma kurduğunu söyledi.

İki ülke arasındaki sorunların ele alınacağı çalışma grubuna dair Türkiye’nin görüşlerini içeren belgeye ABD’den ne zaman yanıt geleceğine dair ise Flake, “Bu stratejik mekanizmadan tam olarak yararlanmak için daha üst düzey ziyaretler yapılmasını umuyoruz. Türkiye bunun için bir format belirledi ve bunu teslim aldık. Hükümetimiz, yanıt vermeden önce benim bu göreve başlamamı bekledi. Şimdi bu yanıt kısa zamanda gelecek” dedi.

“Türkiye gibi vazgeçilmez bir müttefikimiz olduğu için şanslıyız”

Flake, ABD Kongresi’nde Türkiye’ye dair birçok konuda çalıştığını söyledi.

“Türkiye coğrafi olarak, geniş erişim alanı ve dış politikası açısından her zaman merkezde yer almıştır ve özellikle bugün bölgesel olarak karşı karşıya olduğumuz zorlu sorunlar göz önüne alındığında, Türkiye gibi vazgeçilmez bir müttefikimiz olduğu için şanslıyız.”

“DEAŞ’la mücadele henüz bitmedi”

ABD Büyükelçisi Flake, röportajında DEAŞ ile olan mücadelede Türkiye’nin rolüne değindi. Türkiye ve ABD’nin terör örgütü DEAŞ’tan kurtulma yönünde ortak taahhüdü olduğu vurguladı.

İki ülkenin DEAŞ’la mücadele alanında büyük adımlar attığını dile getiren Flake, Suriye’nin kuzeybatısında ölü ele geçirilen DEAŞ elebaşı İbrahim El Haşimi el Kureyşi’ye yönelik operasyonun da bu taahhüttün ne kadar önemli olduğuna işaret ettiğini anlattı.

Flake, DEAŞ’la mücadelenin henüz bitmediğini belirterek “Türkiye, bu mücadelede müttefik olmuştur” dedi.

“FETÖ’ye dair Türk Hükümeti ile diyalog içindeyiz”

Flake, FETÖ’ye dair ise Türkiye ile diyolog içinde olduklarını hatırlattı.

“Bireysel konular ve iade talepleri ise Türk Hükümeti ile diyalog içinde olduğumuz konular. Hangi kanıtların gerekli olduğu ve benzeri konular açısından bu sorunları çözmeye çalışıyoruz. Dolayısıyla birlikte çalışıyoruz.”

F-16’ların alımı/modernizasyonu ve F-35’ler

F-16’ların modernizasyonu ve yeni F-16’ların alınması konusunda iki ülke arasındaki görüşmeleri de değerlendirdi.

“F16’lara ilişkin görüşmeler yolunda gidiyor. Aslına bakarsanız, ‘LoR’ olarak adlandırılan talep mektubunun hazırlanmasına destek olmak için aralık ayında (ABD’den) gelen heyet gibi daha geçen hafta burada bir heyet vardı. Görüşmeler iyi gidiyor. Ancak bu uzun, karmaşık ve çok teknik bir süreç. Dolayısıyla üzerinde çalışıyoruz. Türkiye’nin bu talebini olumlu bir gelişme olarak görüyoruz ve Biden yönetimi sürece destek konusunda kararlı.”

Türkiye’nin F16’lara ilişkin talebinin NATO’ya bağlılığı da gösteren olumlu bir gelişme olduğunu dile getiren Flake, “Açıkçası birlikte çalışabilirliğe sahip olmanın son derece önemli olduğunu biliyoruz” dedi.

Flake, Türkiye’nin, F-35 savaş uçakları için ABD’ye yaptığı ödeme karşılığında bir tazminatın söz konusu olup olmadığına dair ise “Bu, çok karmaşık bir süreç. Ancak avukatlar ve muhasebeciler her gün bu konu üzerinde çalışıyor. Ama üstesinden geleceğiz” dedi.

“Türkiye’nin NATO misyonuna katkısı hiç bu kadar önemli olmamıştı”

Bölgesel gelişmeleri de değerlendiren Flake, Ukrayna’daki son duruma dair Türkiye’nin sürece katkısını değerlendirdi.

“Türkiye’nin NATO’ya üyeliğinin 70. yıl dönümü olan bu yıl burada olmak harika. Önemli bir zamandayız, bu da önemli bir ilişki. Türkiye her yerde NATO misyonlarına büyük katkı sağlıyor. Bugün neyle karşı karşıya olduğumuz düşünüldüğünde, bu katkı hiç bu kadar önemli olmamıştı.”

“Türkiye Afganistan’da önemli bir rol oynuyor”

Flake, Türkiye’nin NATO kapsamında yer aldığı önemli bir noktanın da Afganistan olduğunu belirterek ülkede Taliban’ın yönetimi devraldığı süreçte Türkiye’nin baştan sona orada bulunduğunu ve Afganistan’dan ayrılmak isteyen Amerikalılara da yardım ettiğini söyledi.

“Türkiye’nin Afganistan’ın geleceğinde ve örneğin Afganistan’ı dünyaya bağlayarak Afganistan vatandaşlarının ve hepimizin yararına olacak havalimanının güvenliğinin sağlanması açısından rol oynayacağını umuyoruz. Bu, önemli bir rol.”

Türkiye – Ermenistan ilişkilerinde normalleşme değerlendirmesi

Türkiye’nin Ermenistan’la normalleşme sürecinin de “harika” bir gelişme olduğunu vurguladı.

“Bunu memnuniyetle karşılıyoruz. İlki Rusya’da gerçekleşen, ikincisi Viyana’da düzenlenecek görüşmeler bizi çok mutlu ediyor. Yaşananlar gerçekten çok cesaret verici. İstanbul ve Erivan arasında doğrudan uçuşların başlaması da önemli bir işaret.”

“ABD’den buraya üst düzey ziyaretler olacağını düşünüyorum”

Flake, Türkiye’ye yakın zamanda üst düzey bir ziyaret olup olmayacağına dair kimin geleceğine ilişkin bilgi paylaşamayacağını ancak üzerinde çalıştıklarını söyledi.

“Bu stratejik mekanizma ile karşılıklı üst düzey ziyaretlere ev sahipliği yapmamızı sağlayacak harika bir formata sahibiz. Bu ilişkinin önemi ve diyaloğa olan bu yeni taahhüt göz önüne alındığında, üst düzey ziyaretler göreceğimizi umuyorum.”

“Türkiye, dünya sahnesinde giderek daha büyük bir oyuncu olarak yer alıyor” diyen Flake, “Türkiye 70 yıllık NATO üyesi olarak bizim için çok önemli bir zamanda kritik bir ülkedir” ifadelerini kullandı.

Büyükelçi’nin Türkiye’deki yeni hayatı

ABD’nin Ankara Büyükelçisi Jeffry Flake, Türkiye’deki yeni hayatına alışmakta güçlük çekmediğini belirterek, “Çok sıcak bir şekilde karşılandık ve bu, Türk halkının çok kibar, sıcak ve misafirperver olmasından kaynaklanıyor” dedi.

Flake, Türkiye-ABD ilişkilerini, ABD Kongresinde edindiği politika tecrübelerinin diplomasiye nasıl yansımalarının olacağını, Türk halkıyla kurduğu bağı, aileye ve kültürel değerlere verdiği önemi eşi Cheryl Flake ile anlattı.

Üniversitedeyken değişim programıyla Türkiye’ye geldi

Flake, eşi Cheryl Flake’in 1985’te Brigham Young Üniversitesi bünyesindeki “Genç Büyükelçiler” adlı müzik, dans ve performans grubunun üyesi olarak Türkiye’ye geldiğini anlattı.

“Eşim, ‘Ben o zamanlar genç büyükelçiydim, şimdi sen de daha yaşlı bir büyükelçi oldun.’ diyor. Bu, bir değişim programının neler yapabileceğine mükemmel bir örnek.”

Cheryl Flake’in 37 yıl önce fotoğraf çektirdiği Türk’ü bulmaya çalışıyorlar

Flake çiftinin Türkiye’ye gelirken yanlarında getirdiği fotoğraf albümü, Cheryl Flake’in 1985 yılına ait Türkiye anılarını da içeriyor.

Brigham Young Üniversitesi bünyesindeki “Genç Büyükelçiler” adlı müzik ve dans grubunun üyesi olarak Mısır, Ürdün, Yunanistan ve Türkiye’de 6 hafta geçiren Cheryl Flake, İstanbul’da çektiği bir fotoğrafı göstererek, “Bu neredeyse 37 yıllık bir fotoğraf. Yanına ‘En sevdiğim yer, İstanbul, Türkiye.’ yazmıştım” dedi.

İstanbul’u San Francisco’ya benzettiğini anlatan Cheryl Flake, Efes Antik Kenti’nde çekilen fotoğraflarını da gösterdi.

ABD’li ve Türk dans gruplarının üyelerinin yer aldığı, Cheryl Flake’in bir Türk gençle poz verdiği toplu fotoğrafa sıra geldiğinde ise Büyükelçi Flake gülümseyerek esprili şekilde “Aslında Cheryl’ı tutan bu adamı bulmaya çalışıyoruz. Bir Türk. Bu fotoğraf düğünümüzden sadece 3 hafta önceye ait. Bu yüzden ona edecek lafım var” dedi.

Fotoğraftaki kişinin kendilerine ulaşmasını isteyen Flake çifti, sosyal medya üzerinden de bu Türk’ü bulmaya çalışacaklarını anlattı.

“Güzel ama bir Türkiye değil”

Büyükelçi, eşi Cheryl’nin Türkiye sevgisini yıllardır dilinden düşürmediğini söyledi.

“Belki 35 yıldır… Dünyanın neresine seyahat edersek edelim, hangi güzel başkente gidersek gidelim, eşim her seferinde ‘Güzel ama bir Türkiye değil.’ dedi.”

“Duyduğum ezan sesi, paylaştığımız değerlerin hatırlatıcısı”

Flake’in Mormon inancına mensup olması, Temmuz 2021’de ABD’nin Ankara Büyükelçiliğine aday gösterilmesinin ardından Türk basınında da ilgi uyandırdı.

İnancının görevine ve Türkiye’ye bakışına nasıl yansıdığını anlatan Flake, “İnancımız bizim için çok önemlidir. Aileye verilen önem gerçekten çok önemli.” dedi.

Flake, ailesinin bulunduğu Arizona’dan yaklaşık 2 bin mil uzakta bulunan Washington’da ABD Kongresindeki 18 yıllık görevi boyunca her hafta sonu eve dönmeye özen gösterdiğini söyledi.

“Sanırım 18 yılda belki bir, belki iki kez kiliseye hafta sonu ailece gitmemişizdir. Bu bizim için önemli. Burada gün içinde birçok kez duyduğum ezan sesi de paylaştığımız değerlerin hatırlatıcısı; ‘doğru olanı yapmaya ve iyi olmaya olan güçlü inanç ve aileye verilen önem.’ İnancımız çok önemli ve tam da bu sebepten kendimizi burada bu kadar rahat hissediyoruz.”

ABD Büyükelçilik Konutunda piyano sesi ve damla çikolatalı kurabiye kokusu

Büyükelçi Flake’in sevdiği şeylerin başında, eşinin piyanoda çaldığı eserleri dinlemek ve yıllardır aile ve dost toplantılarında ikram etmeyi gelenek haline getirdikleri parça çikolatalı kurabiyelerden yemek geliyor.

Mutfağa kurabiye yapmak için giren Sefire Flake, çocukluğundan bu yana damla çikolatalı kurabiye yapmayı çok sevdiğini söyledi. Bu kurabiyenin ABD kültüründe önemli bir tatlı ve ikram olduğunu vurguladı.

Türk ve Amerikan kültüründe aile bağlarının önemine işaret eden Sefire Flake, “Örneğin kebap restoranlarına gitmeyi çok seviyoruz. Sıklıkla dededen babaya, babadan oğula geçmiş aile şirketi restoranlar görüyoruz” dedi.

İlk öğrendiği Türkçe kelime “dondurma”

Dondurmacıyla fotoğrafını da gösteren Sefire Flake, ilk öğrendiği Türkçe kelimenin “dondurma” olabileceğini söyleyerek, “Türkiye ile ilgili inanılmaz anılarım var. İnsanlar inanılmaz derecede sıcak ve samimi” dedi.

Büyükelçi Flake, Türkiye’de en sevdikleri tatlının dondurma olduğunu dile getirdi.

“Dondurmayı çok seviyoruz. İnancımız doğrultusunda alkol kullanmıyoruz ve sigara içmiyoruz, başka diğer sağlık kısıtlamalarımız da var. Dolayısıyla elimizde sadece bu var. Çok fazla dondurma yiyoruz.”

Tenis kortunda diplomasi mesajı: Diplomaside iyi olmak istiyorsan oyununa hakim olmalısın

Konutlarındaki tenis kortunda spor yapan Flake çifti, genelde birbirine karşı değil, aynı takımda olup çiftler tenisi oynadıklarını söyledi.

Tenis oynamasının diplomasiye yansımalarını ise Flake, “Diplomaside iyi olmak istiyorsan, oyununa hakim olmalısın ve dinlenmelisin. Ruh sağlığın yerinde olmalıdır” ifadesini kullandı.