Japon hükümetinin, Rusya-Ukrayna savaşının yaşandığı dönemde, Kuril Adalarının (Kuzey Bölgeleri), “Japonya’nın entegre parçası olduğu” beyanı, “pozisyon değişikliği sinyali” olarak algılandı.
Japonya Dışişleri Bakanı Hayaşi Yoşimasa, “Rusya’nın Kuzey Bölgelerini ele geçirmesi temelsiz ve yasal dayanağı olmadığı bağlamında ‘yasa dışıdır’, herhangi bir hukuksal temeli bulunmuyor.” dedi.
Adaların “başlangıçtan beri kendilerine ait” olduğunu belirten Hayaşi, “Barış anlaşması müzakerelerine yönelik konuşma durumu olmamakla beraber Japonya’nın ‘entegre toprak parçası’ ifadesini kullanıyorum” diye konuştu.
Başbakan Kişida Fumio da hafta içinde, Danışman Meclisi (Sangiin) Bütçe Komisyonundaki konuşmasında “(Japonya’nın) iç bölgesi” ifadesini kullanmıştı.
Söz konusu beyanların, Rusya’nın Ukrayna’ya saldırıları sonrası gelmesinin, Japonya’nın “mevcut duruşunu değiştirebileceği sinyali” olarak algılandı.
Hükümetin, 2012-20 döneminde Başbakan Şinzo Abe’nin olası müzakere şansını gözeterek, “kullanmaktan kaçındığı ‘entegre bölge’ ifadesi” yerine daha esnek görülen “kendi iç bölgesi” ifadesi tercih ediyordu.
İfade değişikliğinin, Rusya-Ukrayna savaşının yaşandığı dönemde gelmesi dikkat çekerken, Rusya-Japonya olası müzakereleri şansını da azaltabileceği yorumları yapıldı.
“Japonya topraklarının parçası”
Japonya Dışişleri Bakanlığı kaynakları, 4 adacık Etorofu, Kunaşiri, Şikotan ve Habomai’den oluşan Kuril Bölgesinin, “Japonya’nın kendi topraklarının parçası” olduğunu savunuyor.
Bu sav doğrultusunda, “(İkinci Dünya Savaşı) 1945’ten beri o dönem Sovyetler Birliği, şimdiyse Rusya’nın Kuzey Bölgelerini ‘yasa dışı şekilde’ elinde tuttuğu” kaydediliyor.
“Yaklaşımımızda değişiklik yok” mesajı
Kabine Baş Sekreteri Matsuno Hirokazu, düzenlediği basın toplantısında, Bakan Hayaşi’nin ifadelerine yönelik, “Ukrayna’nın işgaliyle (Kuril konusunda Rusya’ya karşı) yaklaşımınızı değiştiriyor musunuz?” sorusunu cevaplandırdı.
Matsuno ise “Kuzey Bölgeleri konusunda Japonya’nın pozisyonu değişmemiştir. Rusya’nın Ukrayna’yı işgali sonrası, (Kuzey Bölgeleri) müzakerelere yaklaşımımızda değişiklik yaptığımızı göstermez.” ifadelerini kullandı.
Japonya’da Kuril Adalarına yönelik en son gelişme, Şubat 2022’nin başında yaşanmış, Japon hükümeti, Rusya’nın adalarda askeri tatbikatın karşı çıkarak, diplomatik protesto vermişti.
Başbakan Kişida Fumio, o dönem katıldığı çevrim içi toplantıda, iki ülke arasındaki “76 yıllık adalar anlaşmazlığının sürmesinden” yakınarak, “Barış anlaşmasının imzalanmamış olması pişmanlık verici.” demişti.
Kuril sorunu
Sovyetler Birliği, İkinci Dünya Savaşı’nın sonunda 1945’te, Rusya’nı Kamçatka Yarımadasından Japonya’nın Hokkaido Bölgesine uzanan ve Pasifik Okyanusu ile Ohotsk Denizi’ni birbirinden ayıran Kuril Adaları’nı ilhak etmişti.
İlhakın ardından Japonya tarafından da “Kuzey Bölgeleri” olarak adlandırılan toprak parçası konusundaki uyuşmazlık nedeniyle Rusya ile Japonya arasında barış antlaşması imzalanması için yapılan görüşmelerde taraflar sonuca ulaşamıyor.
