ABD’de bilim insanları, sınırsız ve temiz enerji kaynağı sağlayabileceği düşünülen nükleer füzyon araştırmalarında uzun süredir devam eden bir hedefe ulaşmanın eşiğine geldi.
BBC’nin haberine göre, California’daki National Ignition Facility’de (NIF) (Ulusal Ateşleme Tesisi) gerçekleştirilen deneyde uzmanlar, hidrojen yakıtını ısıtmak ve sıkıştırmak için güçlü bir lazer kullanarak nükleer füzyonda kilit hedef olan “ateşleme”ye yaklaştı.
Son deneyden elde edilen enerjinin, NIF’in 2021 baharında kırılan önceki rekorunun 8 katı ve 2018’de elde edilen enerjinin ise 25 katı olduğu bildirildi.
8 Ağustos’ta yapılan deneyde, yakıt kapsülüne yöneltilen 1,9 megajul (MJ) enerjinin yüzde 70’i (1,35 MJ) elde edildi. Ateşleme hedefine ulaşılması için lazerin yönelttiği 1,9 MJ enerjiden daha yüksek enerji elde etmek gerekiyor.
NIF’i bünyesinde bulunduran Lawrence Livermore Ulusal Laboratuvarının direktörü Kim Budil, “Bu sonuç, ‘atalet hapsi füzyonu’ araştırması için tarihi ilerlemedir.” dedi.
Aynı laboratuvardan fizikçi Debbie Callahan da “Bu, füzyon ve tüm füzyon topluluğu için büyük ilerlemedir.” değerlendirmesinde bulundu.
Analiz ve simülasyonlar sürüyor
Kendi kendine devam eden bir yanmanın yüksek verim elde etmek için esas olduğuna dikkati çeken Callahan, “Yüksek miktarda füzyon enerjisi elde edebilmek için yanmanın yüksek yoğunluklu yakıta geçmesi gerekir. Deneyimizde bunun olduğuna inanıyoruz ancak sonucu tam olarak anlayabilmek için hala analizler ve simülasyonlar yapıyoruz.” ifadesini kullandı.
Callahan, sonuçların küçük değişikliklere karşı ne kadar tekrarlanabilir ve ne kadar hassas olduğunu anlamak gerektiğine işaret ederek “Bundan sonra bu tasarımı nasıl geliştirebileceğimize dair fikirlerimiz var ve önümüzdeki yıl bunlar üzerinde çalışmaya başlayacağız.” dedi.
“Yeni dönüm noktaları yakın” mesajı
Imperial College London’daki Atalet Füzyon Çalışmaları Merkezinin eş direktörü Profesör Jeremy Chittenden, “Enerji üretimindeki ilerlemenin hızı yüksek, bu da yakında süreci başlatmak için kullanılan lazerlerden gelen enerjiden daha fazla enerji elde etmek gibi yeni dönüm noktalarına ulaşabileceğimizi gösteriyor.” diye konuştu.
Chittenden, “Yakıtı nasıl daha uzun süre bir arada tutacağımız konusunda çalışır ve daha fazlasının yanmasını sağlayabilirsek, ateşleme yoluyla çok daha yüksek füzyon enerjisi elde edilebilir. Bu, atalet hapsi füzyonu için bir sonraki kilit hedef olacak.” ifadesini kullandı.
“Muhtemelen uzun bir süreç olacak”
Bu araştırmayı kullanılabilir enerji kaynağı haline getirmenin kolay olmayacağı uyarısında bulunan Chittenden, “Söz konusu konsepti yenilenebilir bir elektrik enerjisi kaynağına dönüştürmek muhtemelen uzun bir süreç olacak ve önemli teknik zorlukların üstesinden gelmeyi gerektirecek.” dedi.
Imperial College London’da aynı araştırma merkezinin eş direktörü Profesör Steven Rose da NIF ekiplerinin olağanüstü bir iş çıkardığını belirterek “Bu, 1972’deki başlangıcından bu yana atalet hapsi füzyonundaki en önemli ilerlemedir.” açıklamasında bulundu.
Güneşe gücünü veren füzyondan yararlanmanın, sınırsız ve temiz enerji kaynağı sağlayabileceği düşünülüyor. Bazı bilim insanları tarafından, nükleer füzyon enerjisi özellikle az atık ortaya çıkardığı ve sera gazı üretmediği için geleceğin potansiyel enerjisi olarak kabul ediliyor.
