Rusya’nın “dost olmayan ülkelere” doğal gaz satışı ödemelerinde rubleye geçtiğini duyurmasının ardından Avrupa’nın gaz alım sözleşmelerinde belirsizlikler ortaya çıktı.
Rus hükümeti, Rusya’ya yönelik dost olmayan ülkeler listesini 7 Mart’ta onaylamıştı.
Listede ABD, Avrupa Birliği ülkeleri, Birleşik Krallık, Güney Kore, Japonya, Ukrayna, İsviçre ve Singapur gibi ülkelerin yanı sıra Rusya’ya yaptırım uygulayan 15 ülke daha yer alıyor.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in 30 Mart’ta imzaladığı kararnameye göre, Rus gazı alan ilgili ülkelerin, Gazprombank’ta hesap açmaları gerekiyor, ödemeleri bu bankaya yapmalarının ardından söz konusu fonlar Moskova Borsası’nda rubleye çevrilecek.
Putin, kararnameyi imzalamasının ardından yaptığı açıklamada, dost olmayan ülkeler yeni sistemi kabul etmezse gaz sözleşmelerinin durdurulacağını söylemişti.
Kararname doğrultusunda, Batılı ülkelerin ödemelerini dövizle yapmaya devam edeceği ancak ödemelerin Gazprombank’ta açılacak hesaba yapılması gerektiği için bazı prosedürlerde değişiklik yaşanacağı öngörülüyor.
Almanya ve Fransa’nın rubleyle ödemeyi reddettiğini duyurmasının ardından ise Avrupa’nın gaz alım sözleşmelerinde belirsizlikler ortaya çıktı.
“Kararnameyle Gazprom, gaz akışını kesme hakkına sahip olacaktır”
Oxford Enstitüsü Enerji Çalışmaları Uzmanı Katja Yafimava, “Ödemenin tamamlanmış sayılması için Gazprombank tarafından birkaç ek adımın atılması zorunlu görünüyor. Euro önce rubleye dönüştürülecek ve ardından Gazprom’un hesabına transfer edilecek” ifadelerini kullandı.
Yafimava, kararnamenin getirdiği yeni ödeme sisteminin mevcut tedarik şartlarıyla çelişkili olmadığını kaydetti.
Bazı Avrupalı alıcıların yeni prosedürü izlemeyi kabul edebileceğini düşündüğünü aktaran Yafimava, “Bu durumda tedarik normal şekilde devam eder. Öte yandan bazı alıcılar sözleşmelerin yapılan değişikliği kapsayacak şekilde ayarlanması gerektiğini iddia edebilir ve sözleşmeler düzeltilene kadar yeni prosedürü izlemeyi reddedebilir. Bu durumda bir sonraki ödeme tarihine kadar ayarlama yapılmazsa ve ödemeler yeni prosedüre uygun yapılmazsa, kararnameyle Gazprom gaz akışını kesme hakkına sahip olacaktır” değerlendirmesinde bulundu.
“Batı ve ABD’ye misilleme”
Washington merkezli düşünce kuruluşu Brookings Enstitüsü Uzmanı ve ABD’nin eski Bakü Büyükelçisi Richard Kauzlarich de çoğu enerji sözleşmesinde para biriminin belirlenmediğini ve tek taraflı bir ihlalin sözleşmeleri geçersiz kılabileceğini söyledi.
Putin’in imzaladığı kararnamenin ABD ve Batılı ülkelerin yaptırımlarına karşı bir misilleme olduğunu ifade eden Kauzlarich, “Ödemelerin Rusya dışındaki bir emanet hesaba yapılması da bir diğer çözüm olabilir. Moskova bu tür hesaplara ancak yaptırımlar kaldırıldığında ve Ukrayna’nın Putin’in işgalinden kaynaklanan insani veya maddi kayıplara ilişkin talepleri ödendikten sonra erişebilecektir. Putin’in bu hamlesinin, ABD ve Batı yaptırımlarına karşı bir misilleme olduğunu düşünüyorum” diye konuştu.
