Çin, ABD’ye, Tayvan konusunda “ulusal egemenliği ve toprak bütünlüğünü” korumakta kararlı olacağı mesajını verdi.
Çin Savunma Bakanlığından yapılan açıklamaya göre, Savunma Bakanı Vey Fınghı, ABD’li mevkidaşı Lloyd Austin ile telefonda görüştü.
Bakan Vey, görüşmede Austin’e, Çin’in ulusal çıkarlarını koruma konusundaki kararlılığının ve kabiliyetinin azımsamaması gerektiği mesajını verdi.
Tayvan’ın Çin’in ayrılmaz bir parçası olduğunu ve Çin Halk Kurtuluş Ordusu’nun toprak bütünlüğünü kararlı şekilde savunacağını ifade eden Vey, “Tayvan sorunu eğer doğru şekilde ele alınmazsa iki ülke ilişkilerinde bozucu bir etki yaratacaktır” dedi.
Çin tarafından yapılan açıklamada Austin’in yanıt olarak “ABD’nin tek Çin ilkesine bağlı olduğunu”, “Çin ile askeri iş birliğini samimi ve açık şekilde istediğini” ve “tarafların rekabeti ve riskleri sorumlu şekilde yönetmeleri, iki ülke orduları arasındaki ilişki gibi zorlu sorunlara yanıt vermeleri gerektiğini” ifade ettiği aktarıldı.
Çin-Tayvan anlaşmazlığı
Çin’de İkinci Dünya Savaşı’nın ardından çıkan iç savaşta Mao Zedong liderliğindeki Çin Komünist Partisinin (ÇKP) 1949’da iktidarı ele geçirmesi ve Çin Halk Cumhuriyeti’nin kuruluşunu ilan etmesi üzerine Çan Kayşek liderliğindeki Çin Milliyetçi Partisi (Kuomintag) üyeleri, Tayvan’a yerleşip 1912’de kurulan “Çin Cumhuriyeti” iktidarının Ada’da devam ettiğini ileri sürerek bağımsızlık ilan etmişti.
Bu girişim, Çin tarafından kabul edilmese de Tayvan temsilcileri, 1971’e kadar Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulunda Çin’i temsil etmişti.
1950’ler ve 1960’larda çok sayıda ülkenin diplomatik ilişki tercihini Çin Cumhuriyeti’nden Çin Halk Cumhuriyeti’ne çevirmesinin ardından 1971’de BM Genel Kurulunda yapılan oylamada, Pekin hükümetinin Çin’in tek meşru temsilcisi kabul edilmesiyle Tayvan’ın uluslararası örgütlerdeki konumu belirsiz hale gelmişti.
Pekin yönetimi, “Tek Çin” ilkesini benimseyerek Tayvan’ın kendi topraklarının parçası olduğunu savunuyor. Çin, boğaz ve çevresindeki askeri varlığının yanı sıra Tayvan’ın dünya ülkeleriyle müstakil diplomatik ilişkiler kurmasına, BM’de ve diğer uluslararası kuruluşlarda temsil edilmesine karşı çıkıyor.
Gerilim yükselmişti
Pekin’in 2021’de Çin Halk Cumhuriyeti’nin kuruluşunun yıl dönümünün kutlandığı 1 Ekim ve izleyen günlerde, Tayvan’ın “Hava Savunma Tanımlama Sahası” (ADIZ) ilan ettiği bölgeye çok sayıda uçakla girmesi, bölgede gerilimi yükseltmişti.
Tayvan Savunma Bakanlığı, 1 Ekim’de 38, 2 Ekim’de 39, 3 Ekim’de 16 ve 4 Ekim’de 56 savaş uçağının hava savunma tanımlama sahasına girdiğini bildirmişti.
4 Ekim 2021’deki uçuşlar, Tayvan’ın kayıtlarını tutmaya başladığı Eylül 2020’den bu yana bir günde tespit ettiği en çok sayıda uçağın katıldığı “ihlal” olmuştu.
