ABD Başkanı Biden, Ukrayna’daki katliamların “soykırım” olarak tanımlanması konusunu uluslararası avukatlara bırakacaklarını söylerken 1915 olayları için “soykırım” demişti. Bu çelişkiyi ABD Dışişleri’ne soran TRT Haber’e itiraf gibi cevap geldi…
ABD Başkanı Biden, 1915 Olayları için hukuk temeline dayanmayan siyasi açıklamasında, “soykırım” kelimesini kullanmıştı.
Biden, Ukrayna’daki katliamların soykırım kapsamına girip girmediği konusunu ise avukatların uluslararası araştırmasına bırakacaklarını açıklamıştı.
Soykırım tanımı hakkında birkaç hafta arayla yapılan ve geceyle gündüz kadar farklı olan bu ifadeleri, Biden yönetimine sorduk.
ABD Başkan Biden’ın 1915 olayları için “soykırım” ifadesini kullanmasına gerekçe olarak dönemin ABD Dışişleri Bakanlığı personelinin raporları gösterildi.
Açıklamada, “Başkan Biden’ın soykırım tanımını kullanması, Osmanlı İmparatorluğu’nda o dönem görevli Amerikan Dışişleri Bakanlığı personelinin raporları baz alınarak hazırlanan tarihsel kayıtlara dayanmaktadır ve bu kayıtlar çağdaş araştırmalarla tutarlıdır.” denildi.
Bağımsız tarihçilerin araştırmalarına, Türkiye’nin ve Osmanlı İmparatorluğu’nun arşivlerindeki belgelere, Ermeni tarafının arşivlerini açmamasına ve uluslararası teşkilatların aksi yöndeki kararlarına atıfta bulunulmadı.
ABD Dışişleri Bakanlığı açıklamasının uluslararası hukukla bağdaşmayan bölümünde ise, “Osmanlı İmparatorluğu’nda 1915’ten itibaren Ermenilere karşı eylemlerin 1948 Soykırım Sözleşmesi’ndeki soykırım tanımına girdiği, ancak olayların yaşandığı tarihte soykırım terimi olmadığı için 1951’de yürürlüğe giren Soykırım Sözleşmesi’nin yükümlülüklerinin geriye dönük uygulanamayacağı” ifadesi yer alıyor.
Soykırım denmesi için mahkeme kararı şart
Ancak Soykırım Sözleşmesi’ne göre, bir olaya “soykırım” denilmesi için uluslararası mahkeme kararı gerekiyor.
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin 2013, 2015, 2017 tarihli kararları, 1915 olaylarının soykırım kapsamına girmediğine hükmetti.
Fransa Anayasa Konseyi ve Belçika Anayasa Mahkemesi de 1915’te yaşananların soykırım ile ilgisi olmadığı sonucuna varıldığını açıklamıştı.
Birleşmiş Milletler, 1915 olaylarının soykırım olarak değerlendirmediğini belirtirken
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi de, 1915’te yaşananların, Yahudilere uygulanan “Holokost” ile kıyaslanamayacağı yönünde açıklama yaptı.
Sonuç olarak ABD hükümetinin bu yanıtı, Biden’ın soykırım ifadesini uluslararası kararlara değil de, ABD Dışişleri personelinin raporlarına dayanarak kullandığının itirafı olarak değerlendirildi.
