Filipinler Devlet Başkanı Ferdinand Marcos Jr, ülkesinin Bangsamoro Özerk Bölgesi’ndeki (BARMM) barışı sağlama deneyiminden Birleşmiş Milletlerin (BM) yararlanmasını teklif etti.
Marcos, New York’taki BM Genel Kurulunun 77. oturumunda yaptığı konuşmada, “Ülkemin barış inşa etme ve yeni iş birliği yolları oluşturma konusundaki deneyimleri Güvenlik Konseyi’nin çalışmalarını zenginleştirebilir” dedi.
Filipinler’in güneyindeki Bangsamoro Özerk Bölgesi’ne atıfta bulunan Marcos, “Bangsamoro Özerk Bölgesi’ndeki başarımız bu çabaların merkezinde yer alıyor” diye konuştu.
Marcos, Filipinler’in bölgede barışı tesis ettiği gerçeğinin “savaşan gruplar ve klan üyeleri arasında onlarca yıl süren çatışmalardan sonra en zorlu koşullarda bile birliğin mümkün olduğunu gösterdiğini” söyledi.
“Asya’da zor kazanılan barış tehdit altında”
Filipinler’in 2027-2028 dönemi BM Güvenlik Konseyine adaylığı için destek çağrısında bulunan Marcos, Filipinler’in “dinler arası diyalog da dahil olmak üzere diyalog yoluyla barış ve kalkınma için ortaklıklar kurduğunu” dile getirdi.
Marcos, kadınlar, gençler, dini liderler ve sivil toplum kuruluşları dahil tüm paydaşları içeren sabır ve iyi niyetle yürütülen kapsayıcı diyaloğun kalıcı barış ve sürdürülebilir kalkınmanın önünü açan öz yönetim için güvenilir ve sağlam bir temel oluşturduğunu kaydetti.
“Ortaklıkların Asya-Pasifik bölgesinde barış ve istikrarı teşvik etmek için bir köprü oluşturduğuna” inandığını vurgulayan Marcos, “Asya’da da aynı yaklaşımı izliyoruz. Filipinler herkesin dostu, kimsenin düşmanı olmayacak” ifadelerini kullandı.
Marcos, güven eksikliğinin uluslararası sisteme baskılar getirdiğine işaret ederek “Biz konuşurken (BM) anlaşmamız dünya çapında ihlal ediliyor. Asya’da, zor kazanılmış barış ve istikrarımız, artan stratejik ve ideolojik gerilimler nedeniyle tehdit altında” dedi.
BARMM süreci
Bangsamoro Geçiş Hükümeti 2019’da kurulmadan önce, İbrahim liderliğindeki Moro İslami Kurtuluş Cephesi (MİKC), Manila ulusal hükümetiyle barış müzakereleri yaptığı sırada altı yıllık bir geçiş dönemi talep etmiş ancak müzakereler, 2022’ye kadar İbrahim yönetiminde üç yıllık bir geçiş hükümetiyle sonuçlanmıştı.
İki taraf, geçiş hükümetinin bölgesel yönetimin kontrolünü ele geçirmesinin ve seçimlerin yapılmasının kararlaştırıldığı 2022 yılına kadar işleri yürütmesini kabul etti ancak sürenin 2025’e kadar uzatılması konusunda talepler devam etti. Bangsamoro Geçiş Hükümeti’nin neredeyse tüm milletvekilleri oy birliğiyle önergeyi desteklerken bölge sakinleri de son aylarda talebi destekleyen mitingler düzenledi.
Eski Filipinler Devlet Başkanı Rodrigo Duterte’nin onayıyla BARMM parlamento ve bölgesel seçimlerinin tarihi Mayıs 2025’e alınırken geçiş hükümetinin görev süresi de 3 yıl uzatılmıştı.
Bangsamoro, çoğunluğu Müslüman ve Moro etnik grubundan oluşan yaklaşık beş milyon kişinin yaşadığı bir bölge.
MİKC, 20. yüzyılın ortalarından bu yana bölgenin özerklik mücadelesine öncülük ediyor.
21 Ocak ve 6 Şubat 2019’da yapılan referandumlarda halk, bölgeye kapsamlı özerklik getiren Bangsamoro Organik Yasası’nı kabul etmişti. Yapılan barış görüşmelerinin ardından Bangsamoro Geçiş Otoritesi kurulmuştu.
