Avrupalı bazı siyasetçiler, Avrupa’yı “bahçeye”, dünyanın geri kalan birçok yerini ise “ormana” benzeten AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell’i, ırkçılık yapmak ve sömürgeci dil kullanmakla eleştirdi.
Avrupalı siyasetçilerin eleştirileri, Fransa’nın Strazburg kentinde toplanan Avrupa Parlamentosu Genel Kurulu sırasındaki oturumlara yansıdı.
Genel Kurul’da konuşma yapan AP milletvekillerinden Marc Botenga, bahçenin medeni insanların, ormanın ise vahşi hayvanların yaşadığı yerler olduğunu belirterek “Afrika’da, Asya’da, Latin Amerika’da birçok insan Avrupalı sömürgeciliğin medeniyet adına kendilerine nasıl vahşi hayvanlar gibi davrandıklarını çok iyi hatırlıyor” dedi.
Bu insanların köleleştirildiğini, işkence gördüğünü hatta “hayvanat bahçesindeki gibi” sergilendiğini dile getiren Belçikalı milletvekili Botenga, AB’nin en üst düzey diplomatının bu tür benzetmesinin “Avrupa’nın hala yeni sömürgecilik tarafından yönetildiği” mesajı verdiğini ifade etti.
Bir başka AP milletvekili Hannah Neumann ise Borrell’in kullandığı dilin sömürgeci Avrupa’nın kullandığı ve “beyaz adamın geri kalmışları eğitme ve medenileştirme” imajına atıf yaptığını söyledi.
Alman milletvekili Neumann, “Borrell’in bunları ırkçılık veya sömürgecilik anlamında söylediğini düşünmüyorum. Ancak sorun kullandığı güçlü sömürgeci terminoloji. Bu yüzden hata yaptığını düşünüyorsa özür dilemeli” ifadelerini kullandı.
Borrell’in ifadeleri uluslararası basında da geniş yer buldu. Birçok medya kuruluşu haberlerinde Borrell’in ifadelerinin tepki çektiğine dair değerlendirmeler yaptı.
İstifası için imza kampanyası
Öte yandan Borrell’in istifası için imza kampanyası başlatıldı. Kampanyaya eski Yunanistan Maliye Bakanı Yannis Varufakis’in kurduğu siyasi hareket öncülük ediyor.
Varufakis’in kurucuları arasında yer aldığı ve Avrupa genelinde faaliyet gösteren DiEM 25 adlı siyasi hareketin açıklamasında, Borrell’in benzetmesinin kabul edilemez olduğu, dünya genelinde milyarlarca insanı aşağıladığı, Avrupa’nın sömürgeci mirasının sonucu olduğu belirtildi.
Açıklamada, Borrell’in temsil ettiği kuruma yakışmadığı ifade edilerek AB Yüksek Temsilcisinin istifa etmesi talebiyle açılan imza kampanyasına destek istendi.
Borrell özür diledi ama benzetmesinin arkasında durdu
Borrell ise günlerdir süren tepkilerin ardından bir blog yazısı yayımlayarak tartışma yaratan sözleri için özür diledi.
Borrell, “Bazıları benzetmeyi sömürgeci Avrupa merkeziyetçiliği şeklinde yanlış yorumladı. Bundan dolayı gücenmiş hisseden olduysa üzgünüm” ifadelerini kullandı.
Konuşmasında yer verdiği orman benzetmesinin kanunsuzluğun ve düzensizliğin tasviri olduğunu ifade eden Borrell, “Ormana yaptığım atıfta ırkçı, kültürel veya coğrafi bir ima yoktur. Maalesef orman, bugün Ukrayna dahil her yerdedir” ifadesine yer verdi.
Borrell, orman ve bahçe metaforunun kendi icadı olmadığını, ABD’li yeni muhafazakarlar tarafından da kullanıldığını, kendisinin bu siyasi düşünceden uzak olduğunu kaydetti.
“Maalesef bugün yaşadığımız dünya bahçeye daha az, ormana daha çok benziyor.” diyen Borrell, dünyanın birçok yerinde “güçlünün kurallarının” üzerinde uzlaşılan uluslararası normları aşındırdığını belirtti.
Eleştirilen ifadeler
AB’nin yeni diplomatlarını yetiştirmek için 13 Ekim’de oluşturulan Diplomasi Akademisinin açılışında konuşan Borrell, “Avrupa bir bahçedir. Biz bir bahçe kurduk. Her şey işliyor. İnsanlığın inşa edebileceği, siyasi özgürlük, ekonomik refah ve sosyal uyumun en iyi birleşimidir. Dünyanın geri kalanı ise tam olarak bir bahçe değil. Dünyanın geri kalanının çoğu bir orman ve orman bahçeyi istila edebilir” ifadelerini kullanmıştı.
Bunun üzerine sosyal medyada pek çok kullanıcı, Avrupa’nın refahının sömürgecilikten geldiğini, Borrell’in ifadelerinin “ırkçı, sömürgeci, barbarca” mantığını ortaya koyduğunu vurgulayan paylaşımlar yapmıştı.
