Putin’in sıkıyönetim kararı, büyük savaşın fitilini ateşledi

Putin, Ukrayna’nın ilhak edilen Donetsk, Luhansk, Herson ve Zaporijya bölgelerinde sıkıyönetim ilan edilmesine yönelik kararnameyi imzaladı.

Ukrayna’nın Donetsk, Luhansk, Herson ve Zaporijya bölgelerinde Rusya’ya bağlanmak için geçen ay referandumların düzenlendiğini anımsatan Putin, Ukrayna yönetiminin referandumların sonuçlarını kabul etmek istemediğini söyledi.

Putin, “Donetsk Halk Cumhuriyeti’nde, Luhansk Halk Cumhuriyeti’nde, Herson ve Zaporijya bölgelerinde, Rusya’ya katılmadan önce sıkıyönetimin yürürlükte olduğunu hatırlatmak istiyorum. Bunu, Rus mevzuatı çerçevesinde uyarlamamız gerekiyor. Bu nedenle Rusya’nın bu 4 bölgesinde sıkıyönetim ilan edilmesine yönelik kararname imzaladım” dedi.

Putin’in ilhak ve sıkıyönetim kararı sonrası ülkedeki son durum şu şekilde:

Herson’un Rusya için stratejik önemi

Herson, Rusya’nın ilhak ettiği dört Ukrayna eyaletinden, stratejik açıdan en önemli  olanlarından biri.

Hem Rusya’nın 2014’te ele geçirdiği Kırım Yarımadası’na giden tek kara yolunu hem de Ukrayna’yı ikiye bölen hayati bir ekonomik arter olan Dinyeper Nehri’nin başlangıcını içeriyor.

Ukrayna kuvvetleri son haftalarda Rusya’nın bu bölgedeki cephe hatlarını aştı.

Rus kuvvetlerinin 24 Şubat’ta ülkeyi işgal etmesinden bu yana Ukrayna’nın güneyindeki en büyük ilerleme kaydedildi.

Rus ikmal hatlarını ve potansiyel geri çekilme yollarını kesmeyi hedefleyen Ukrayna ordusu, nehir boyunca iki köprüyü yok etti.

Ukrayna’dan tepki: Hiçbir şey değişmeyecek

Ukrayna Devlet Başkanlığı Ofisi Danışmanı Mihail Podolyak, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, Putin’in sıkı yönetim kararının Ukrayna’da hiçbir şeyi değiştirmeyeceğini söyledi.

Karara tepki gösteren Podolyak, “Rusya’nın işgal ettiği topraklarda ‘sıkıyönetim’ uygulanması, yalnızca Ukraynalıların mallarının başka bir ‘yeniden gruplandırma’ yoluyla yağmalanmasının sözde yasallaştırılması olarak düşünülmelidir. Bu, Ukrayna için hiçbir şeyi değiştirmez. Topraklarımızın özgürleştirilmesine ve işgalden kurtarılmasına devam ediyoruz” ifadelerini kullandı.

Ukrayna Güvenlik ve Savunma Konseyi Başkanı Oleksiy Danilov da sosyal medya hesabından paylaştığı mesajında, Putin’in kararının Birleşmiş Milletler (BM) tarafından kınanması gerektiğini söyledi.

Yeni kararnamede neler var?

İlhak ve sıkıyönetim kararının ardından Rusya’nın tüm bölgelerinde Ukrayna’daki savaş dönemine yönelik üç farklı seviyede “hazırlık durumu” uygulanacağı duyuruldu.

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in imzaladığı kararnameye göre, Moskova’nın dahil olduğu Merkezi Federal Bölgesi ve Güney Federal Bölgesi’nde “yükseltilmiş hazırlık durumu” uygulamaya girecek.

Buna göre, söz konusu bölgelerde enerji, iletişim ve ulaşım altyapılarına yönelik güvenlik önlemleri artırılabilecek, bazı sektörlerdeki çalışmalar Rusya Savunma Bakanlığı ihtiyaçları doğrultusunda çalışabilecek ve bölgelerde güvenliğe ilişkin daha fazla denetim yapılabilecek.

Sivillerin tahliye edildiği bölgelerde askerileşme adımları

Putin’in kararnamesi, Rusya genelinde ve Rus işgali altındaki Ukrayna topraklarında değişen seviyelerde “sıkıyönetim hazırlığından” oluşturuyor.

Bunlar, Rusya’nın tamamında “temel”den, Rus işgali altındaki Kherson, Zaporizhia, Donetsk ve Luhansk bölgelerinde “maksimum”a kadar uzanıyor.

Maksimum yetki hazırlığı, Rusya tarafından atanan valilere “Rusya’nın silahlı kuvvetlerinin ihtiyaçlarını karşılaması” için kapsamlı acil durum yetkileri veriyor ve “bölgesel savunma” karargahlarının kurulması çağrısında bulunuyor.

Yetkililer ayrıca insanların hareket etmesini engelleyebilir ve sokağa çıkma yasakları koyabilir.

1,6 milyon Ukraynalı sınır dışı edilmiş olabilir

Ruslar tarafından atanan yetkililer bölgeye sivillerin girmesine yedi günlük bir yasak getirmişti.

Devlete ait haber ajansı TASS’ın aktardığına göre, Rusya tarafından kurulan sözde yönetimin başkanı Vladimir Saldo, sokağa çıkma yasağına ihtiyaç olmadığını söyledi.

Kararname ayrıca hükümetlerin sivilleri zorla “geçici olarak yeniden yerleştirmesine” olanak tanıyor.

Ukrayna, Rusya’yı işgal altındaki bölgelerden insanları sınır dışı etmekle suçlarken, ABD Eylül ayında Rusya’nın 900 bin ila 1,6 milyon Ukraynalıyı zorla sınır dışı etmiş olabileceğini tahmin etmişti.

Putin neden sıkı yönetim ilan etti?

Washington merkezli Savaş Araştırmaları Enstitüsü (ISW) yaptığı açıklamada, Putin’in bildirisini “Rus ordusunun üstlenmesi gereken veya halihazırda üstlendiği faaliyetleri meşrulaştırma ve gelecekteki seferberlik ve iç kısıtlamalar için bir çerçeve oluşturma için yaptığı bir tiyatro” olarak tanımladı.

Açıklamada şu ifadelere yer verildi:

“Bu hareketler muhtemelen beslenme, barınma, donatma ve seferberlik edilmiş ve askere alınmış birliklerin cephe hatlarına taşınması gibi temel askeri gereksinimlerin karşılanması için gerekli. Savunma birliklerini veya diğer özel işletmeleri hükümetin üretim gerekliliklerine uymaya zorlamak; ve hem Rus nüfusunu hem de Ukrayna’nın Rus işgali altındaki bölgelerindeki Ukraynalı sivil nüfusu daha kolay kontrol etmek amacıyla alındı.”

Rus ve Ukrayna birlikleri, Herson’da büyük bir savaşa hazırlanıyor

Associated Press’te yer alan habere göre, Rus ve Ukrayna birliklerinin perşembe günü, endüstriyel liman kenti Herson üzerinde büyük bir savaşa girdikleri ortaya çıktı.

Zelenskiy’nin ofisinden yapılan açıklamada, Ukrayna kuvvetlerinin Herson bölgesindeki Rus askeri üslerine 15 saldırı düzenlediği bildirildi.

Rusya Savunma Bakanlığı sözcüsü, Kremlin güçlerinin Ukrayna’nın Sukhanove, Nova Kamianka ve Chervonyi Yar Herson köylerinde tanklarla ilerleme girişimlerini püskürttüğünü söyledi.

Bölgedeki Rus yetkilisi Vladimir Leontyev, Ukrayna kuvvetlerinin Herson kentinden yaklaşık 70 kilometre uzaklıkta Kakhovka barajına ve hidroelektrik santraline beş füze saldırısı düzenlediğini söyledi.

Rus televizyonuna verdiği demeçte, tesisler yıkılırsa, ilhak edilen Kırım’a su sağlayan kritik bir kanalın kesileceğini söyledi.

Zelenskiy, Rusların barajı ve elektrik santralini, yüz binlerce insanın yaşadığı düzinelerce alanı sular altında bırakmak için terör eylemi düzenleyeceğini ve suçu Ukrayna’ya atacağını iddia etti

Putin bölgede bir eğitim merkezini ziyaret ederek yeni seferberlik ilan edilen birliklere yönelik eğitim ve malzeme sorunlarının giderilmesini emretti.

Bölgedeki diğer gelişmeler

Rus kuvvetleri Ukrayna’nın doğusundaki Luhansk bölgesindeki Bilohorivka köyü yakınlarında Ukrayna mevzilerine saldırdı.

Komşu Donetsk bölgesinde, Bakhmut kenti yakınlarında çatışmalar şiddetlendi.

Kremlin destekli ayrılıkçılar yaklaşık 9 yıldır her iki bölgenin bazı kısımlarını kontrol ediyor.

Rusya enerji altyapısına saldırmaya devam etti, sekiz bölgeye insansız hava araçları ve füzeler gönderdi. 

Yetkililer, bölgede yaşayanlardan enerji tüketimini sabah 7:00’den 11:00’e kadar düşürmelerini istedi.

Grafik: M. Furkan Terzi