Çin ile egemenlik ihtilafı içindeki Tayvan, Devlet Başkanı Şi Cinping’in ABD Başkanı Joe Biden ile Endonezya’nın Bali Adası’nda düzenlenen G20 Zirvesi öncesindeki görüşmede Tayvan sorunuyla ilgili değerlendirmelerine karşı çıktı.
Tayvan haber ajansı CNA’nın haberine göre, Anakara İlişkileri Konseyinden yapılan açıklamada, “Tayvan egemen bir ülkedir; ne Çin’in parçası ne de iç işidir.” ifadelerine yer verildi.
İki liderin dün yaptığı görüşmeye ilişkin Çin tarafından yapılan açıklamada Şi’nin Biden’a Tayvan sorununun, “ABD-Çin ilişkilerinin siyasi temeli ve aşılmaması gereken ilk kırmızı çizgisi olduğunu” aktardığı bildirilmişti.
Şi, Tayvan ile egemenlik ihtilafının yalnızca Çin halkının sorunu ve ülkenin “iç işi” olduğunu vurgulayarak, “Tayvan’ı Çin’den ayırma arayışında olan her kimse, Çin ulusunun temel çıkarlarını ihlal ediyor demektir ve Çin halkı buna müsaade etmeyecektir.” ifadelerini kullanmıştı.
Tayvan’ın açıklamasında ise Ada’daki hükümetin anlaşmazlığa dair “kırmızı çizgilerinin” Tayvan lideri Tsai Ing-wen’in 2021 tarihli Ulusal Gün konuşmasında ortaya koyduğu “Dört Taahhüt” olduğu vurgulandı.
Açıklamada Tsai’nin, söz konusu konuşmasında, Tayvan hükümeti ve halkının, “özgür ve demokratik anayasal rejimi sürdürmeye”, “Çin Cumhuriyeti ve Çin Halk Cumhuriyeti’nin birbirlerinin egemenliğinin altına girmemesini sağlamaya”, “Tayvan’ın egemenliğinin ilhak veya gasbedilmesine karşı çıkmaya” ve “Tayvan’ın geleceğine yalnızca Tayvan halkının karar vermesini güvence altına almaya” kararlı olduğunu dile getirdiği hatırlatıldı.
Pekin’in tezlerinin yasal temelden yoksun olduğu ve Tayvan halkının isteğini ve iradesini yansıtmadığının belirtildiği açıklamada, “Ne Tayvan halkı ne de uluslararası toplum Çin’in kendi siyasi çerçevesini Tayvan’a dayatmasını veya Tayvan Boğazı’nda gerilim yaratmasını kabul edecektir.” denildi.
Çin-Tayvan anlaşmazlığı
Çin’de İkinci Dünya Savaşı’nın ardından Çan Kayşek liderliğindeki Çin Milliyetçi Partisi (Koumintag) güçleri ile Mao Zıdong önderliğindeki Çin Komünist Partisi (ÇKP) güçleri arasında yaşanan iç savaşta galip gelen Komünistler, 1 Ekim 1949’da Çin Halk Cumhuriyeti’nin kuruluşunu ilan etmişti.
İç savaşı kaybeden Koumintag üyeleri ise Tayvan’a yerleşip 1912’de kurulan “Çin Cumhuriyeti” iktidarının Ada’da devam ettiğini ileri sürerek Taipei’de geçici hükümet kurmuştu.
Çin Halk Cumhuriyeti’nin, kendi topraklarının parçası olduğunu savunduğu Tayvan, 1949’dan bu yana fiili bağımsızlığa sahip bulunuyor. Çin ana karası ile Tayvan arasındaki ayrılık ve egemenlik ihtilafı hala sürüyor.
Pekin, “tek Çin” ilkesini vurgulayarak Tayvan’ın dünya ülkeleriyle müstakil diplomatik ilişkiler kurmasına, Birleşmiş Milletler ve diğer uluslararası kuruluşlarda temsil edilmesine karşı çıkıyor, kendisini tanıyan ülkelerin Tayvan ile diplomatik ilişkileri kesmesini şart koşuyor.
