Metaverse geleceğin dünyası

Yaşantımıza son dönemlerde dahil olan Metaverse kavramı, sanal bir evreni ifade ediyor. Temelde internetin sağladığı altyapıyı kullanarak, görünen çevrenin bir benzerini, dijital olarak oluşturmayı ifade etse de onu ‘gelecek’ olarak görenler de az değil.

Metaverse konusunda 33 akademisyen bir araya gelerek, ‘Metaverse –Geleceğin Dünyalarını İnşa Edecek Teknolojiler, Fırsatlar ve Tehditler’ isimli kitabı hazırladı. Giriş bölümünü yazan Dr. Bahadır Avşar, kitaba ve Metaverse’e ilişkin sorularımızı yanıtladı. Dr. Bahadır Avşar, özetle şunları anlattı:

1 yıldır çalışıyoruz

“Dr. Fatih Sinan Esen’in editörlüğünde 33 akademisyen, yaklaşık bir senedir çalışıyoruz. Kitabın yazarları arasında TÜBİTAK’ta çalışan var, TOGG’da çalışan var, Kore’de çalışan var, GS Üniversitesi, Kocaeli Üniversitesi gibi okullardan isimler var. Dünyamız değişiyor, bir dönüşümün arifesindeyiz. Bu arifede ‘Biz nasıl çalışmalar yapmalıyız? Ne gibi önlemler almalıyız? Ne gibi çalışmalar yapmalıyız ki bunların ne gibi sosyolojik, ekonomik etkileri olur?’ sorulana cevap mahiyetinde, geniş kapsamlı çalışmalar yapmaya çalıştık. Mümkün olduğu kadar basit bir dille bu teknolojinin bizi nasıl etkileyeceğini, hayatımızda nelerin değişeceğini anlatmaya çalıştık.”

Veriler nasıl değerlendirilecek?

“Web1’de kitle iletişim araçlarına benzer şekilde gerçekleşti. Tek yönlü iletişim vardı. Web sitesine biri bir şey yüklüyordu ve onu okuyordunuz. Web2 ile yani şu anki sosyal medya ile biz de bir şeyler yazmaya başladık. Bu köklü bir değişikliğe neden oldu. ‘Arap Baharı’ gibi olaylarda bunun etkisi görüldü. Web3’te ise inanılmaz bir veri yığılması var ve teknoloji, bu verilerin nasıl değerlendirileceğini çözmeye çalışıyor.”

Tek merkezde toplanması sakıncalı

“Bilginin tek bir merkezde depolanmasının büyük dezavantajları var. Birincisi o merkezin o bilgiyi kendi çıkarı için kullanması tehlikesi var. İkincisi de herhangi bir şekilde o merkezin korsanların saldırısına uğraması durumunda, kötü niyetli insanların eline geçmesi durumunda oluşacak tehditler var. Bunu önlemek için değişik yöntemler denendi. Bunu sorunu ‘blocakchain’ çözdü.”

Kırılması çok zor

“Hemen herkes kredi kartı kullanıyor. Normalde 4 haneli şifre kullanıyoruz. 10 üzeri 4 hane gerekir bunu birinin kırabilmesi için. Oysa Bblockchain’de bir sayfadan bir sayfaya geçerken 10 üzeri 256 karakterlik bir şifre kullanılıyor.  Bu şifre çok güçlü. Bunu kırsanız da işe yaramıyor çünkü bloğun sonuna kadar gitmemiz, bütün ağı kırmanız gerekiyor.”

Zeki Müren de bizi görecek!

“Vizontele filminde televizyon ilk defa geliyor şehre, belediye başkanı, “Artık zeki Müren’i hem görebilecek hem duyabileceksiniz…” diyor. Biri de çıkıyor ve “Zeki Müren de bizi görecek mi?” diyor. Web1’de Zeki Müren’i izliyorduk. Web 2’de Zeki Müren de bizi görmeye başladı. Web 3’te ise Zeki Müren hayal dünyamızın herhangi bir yerinde canlıymış gibi VR gözlüklerle izleyebileceğiz. Öyle bir evrene dönüşüm var.”

Blockchain’in avantajları

“Sağlık alanında büyük avantajı var, ticaret alanında avantajı var. Toplumsal hikayemizi güçlendirecek. Tapu kadastroda büyük avantajı var. Değerli evraka ihtiyacınız olmuyor. Uluslararası ticarette ayları bulan yazışmalara ihtiyaç kalmıyor ve Blockchain’i kullanarak saniyeler içinde işlemler halledilebilecek. Defteri değiştiremiyorsunuz. Bozabilmeniz için zor bir kriptografik çözüme ihtiyacınız var.”

Merkezsiz ekonomi ve ilişkiler

“Pandemiler nedeniyle insanlar uzaklaşacak. Yakınlaşma sanal olarak yapılacak. Bugün Suudi Arabistan’dan Çin’e kadar herkes Mars’a gitmeye çalışıyor. Mars’ta bir şekilde bir koloni kurulacak. Para birimi ne olacak? Bu soruların cevabı Metaverse olacak çünkü merkezsizleşmeyi getiriyor.”

Sanal paralar

“İlk sanal para olan Bitcoin, Blockchain kullanılarak oluşturuldu. Bitcoin’i altın gibi düşünüyorum. Altın, temel değiş tokuşu sağladı. Toprağı biraz daha kazdık, petrolü bulduk. O da Etherium. Akıllı sözleşmeler devreye girdi devreye ki bu sözleşmeler sayesinde NFT’ler ortaya çıkabildi. Öyle bir hale geldi ki bu kripto para dediğimiz alanın hacmi bir ara 2,8 trilyon dolara kadar genişledi.”

Yatırım yaparken dikkatli olun

“Gelecek orada. Fakat oraya yatırım yaparken, çok akıllı yapmamız lazım. Belli temel A coinler var. Mümkün olduğunca onları dikkatli, özenli takip etmemiz gerekir. Kesinlikle sizi bir şeklide zora sokacak, evinizi, arsanızı, arabanızı sokarak oraya girmeyin. Güvenilir ve büyük borsalar var. Kriptografiyi kullanan cüzdanlar var. Mümkün olduğunca onlara yönlenirseniz, sizi en azından bizim en azından ortaya çıkacak herhangi bir manipülasyondan en az zararla kurtaracaktır. “

Kafanız karışmasın

“Kafalar NFT, sanal para, Metaverse gibi konularda karışıyor ama o karışıklığı mümkün olduğu kadar gideren kitaplar yayınlayarak, dijital tahakküm oluşturmaya çalışan, kendi gücünü kaybetmemek için yeni yapıya entegre olmaya çalışan insanların, bizi bir şekilde manipüle etmesini engelleyecek yapıları geliştirebiliriz.”